.
Pieter HA Witvliet, bron: Mellie Uyldert ‘Verborgen wijsheid van oude rijmen‘*
OMMEGANG MET PALMPASEN
.
In het artikel ‘Ommegang‘ volgde ik een paar gedachten van Mellie Uyldert die in haar boek ‘Verborgen wijsheid van oude rijmen ‘ over de ommegangen schrijft.
Aansluitend behandelt ze de ommegang met Palmpasen.
Zij ziet in de voorjaarsommegangen een verering voor het feit dat de levensgeest weer boven de grond gaat komen.
Een oeroud gebruik dat in bepaalde streken in ons land in ere wordt gehouden.*
En in de vrijescholen is het ook tot traditie geworden dat de kinderen een palmpaasoptocht lopen.
Van oudsher zat er boven op de stok een haantje van brooddeeg met een krent als oog. ‘Haantje-pik’.
Er zou ook wel een haasje op de stok geprijkt hebben, beide de gedaanten van de levensgeest, waarbij de haan meer met de zon als de manlijke pool, en de haas meer met de maan als de vrouwelijke pool te maken heeft. ‘Een feest van zon en maan, die hun heilig huwelijk vieren!’
Ook met halfvasten zijn er hier en daar nog ommegangen. Tegenwoordig zie je slechts carnavalwagens, maar Uyldert maakt nog melding van optochten waarbij geestelijken op een schimmel zaten, ‘zoals Wodan op Sleipnir; en mannen met stokpaarden. Ik heb daarvan geen afbeeldingen gevonden, maar er wordt wel over de symboliek van bepaalde gebruiken gesproken.
Uyldert schrijft dat de gestalte van haan en haas, wanneer we naar hun ‘vertakking’ kijken, een overeenkomst zou vertonen met het gaffelkruis, de rune voor lente en geboorte.
Echter, de rune voor lente en geboorte is niet het gaffelkruis:
maar dit teken 
de berk
of moeten we deze misschien draaien? 
De hoepel om de palmpaasstok zou ook van brooddeeg gemaakt zijn en als krans een symbool van het vrouwelijke; we zien terug aan de mei- of pinksterboom.
*Bert van Zandwijk schrijft o.a. over de Pinksterboom op Schiermonnikoog: ‘Doorgaans hebben oude gebruiken in het voorjaar en de zomer te maken met leven, terwijl gebruiken in het najaar en de winter te maken hebben met de dood. Lentefeesten gaan altijd over de terugkeer van de zon. De tijd van schaarste is voorbij, met daaraan gekoppeld de vruchtbaarheid van het land, het vee en de mensen. De gewassen beginnen te groeien, er wordt jongvee geboren en er wordt duidelijk welke vrouwen tijdens de koude en donkere wintermaanden zwanger zijn geraakt. Het was ook de tijd waarop de nieuwe volwassenen op zoek gingen naar een partner.
Aan de stokken kun je zien hangen: eieren en groen, lekkers en nagemaakte bloemen, om de ontluikende planten- en dierenwereld aan te duiden. Appels, linten, rode bessen aan takjes, sinaasappels en vlaggetjes.
Wanneer je op zoek gaat, vind je nog van alles, zoals het Aermstokje uit Zeeland.
Uyldert besluit:
De liedjes die bij het rondlopen in optocht met de Palmpasen in de hand worden gezongen, hebben weinig om het lijf, bv.:
Palm palm pasen, hei koerei,
over enen zondag, dan krijgen wij een ei!
Eén ei is geen ei,
twee ei is een hallef ei,
drie ei is een paas-ei!
Henk Sweers duidt in dit artikel op iets wat wel wat meer om het lijf heeft.
Maar helemaal zeker is een en ander niet.
.
Palmpasen en Pasen: alle artikelen
Jaarfeesten: alle artikelen
Vrijeschool in beeld: jaarfeesten: Palmpasen/Pasen
.
2338
.
.
VRIJESCHOOL 