VRIJESCHOOL – Jaarfeesten – Palmpasen (5)

.

palmpasenstok

Na carnaval komt Pasen, dat weet je natuur­lijk best. Maar toch ben ik ieder jaar weer verrast als de kinderen me op het schoolplein tegemoet hollen en roepen: ‘Morgen mogen we een palmpaasstok meenemen’.
Voor de schoolkinderen is dat al bekend; er gaat een houten kruis, voorzien van naam en punt bo­venaan, de volgende dag mee naar school. De thuisblijvers wachten af. Maar zodra op school de versierde stokken voor de ramen te zien zijn, ga ik ook thuis met de jongsten aan het werk: We zoeken buiten mooie rechte stokken en maken daar een kruis(je) van (omwikkel het kruispunt enkele keren strak met soepel ijzerdraad).  Ook kunnen we aan de punt van de vertikale stok door middel van vier draden een hoepel van pitriet of kar­ton hangen; de hoepel als symbool voor de zon, die zich nu steeds sterker met de aarde gaat verbinden, (zie voorbeelden).  Met een reep crêpepapier omwikkelen we eerst de vertikale stok en daarna plakken we gekleurde korte slierten aan het dwarshout. Zachtjes oefenen we de liedjes:

‘palm pasen, palm pasen versier je groene tak
met linten en met ruikertjes
met chocola en suikertjes
kom mee, kom mee op pad
we trekken door de stad.

‘Zeg, jij zingt daar van chocola, heeft dat er ook mee te maken?’ ‘Ja zeker,’ is mijn ant­woord, ‘je mag een lange ketting rijgen van (gedroogde) abrikozen, rozijnen en pinda’s, die hangen we dan aan je stok’.
Blijde ogen kijken me aan.

Ten slotte binden we boven het kruispunt een paar takjes buxus of liguster; takjes met altijd groene blaadjes.
De dag vóór de optocht komen de oudsten met opgewonden verhalen naar huis, ze heb­ben op school broodhanen gebakken en met het zelfgeschreven recept in de hand wordt groot en klein in de keuken verzameld. Op die stok moet natuurlijk een broodhaan, en als je die zelf bakt wordt hij heus anders; je eigen haan!

Opgewonden installeert iedereen zich, al of niet op een kruk voor het aanrecht. Er gaat meel in de kommen. In het meel maken we een kuiltje voor de lauwe melk en daarin brokkelen we de gist. Het is nu doodstil, er wordt niet meer gezongen. Het kneden is heerlijk. Na enige tijd kneden we elkaars deeg, we voelen dat het ene veel warmer, kouder, soepeler, harder is, tenslotte vormen we een haan.
Ook de kleintjes kunnen dat, zeker als ze vrij snel een rozijn, als oog, er­gens bovenaan in het deeg mogen drukken, het beestje kijkt je dan direkt aan.
Dan rennen de groten de keuken uit en ko­men terug met papier, potlood en knopspelden. Op kleine briefjes worden nu met zorg alle namen geschreven, papaase groote haan, mijn haan, Bas zen haan, enzovoort. De briefjes worden met spelden tussen de staartveren geprikt. ‘Kan dat mee de oven in?’ vraag ik voorzichtig. ‘Ja, op school ging het ook goed’. Zingend zitten ze voor de oven met de wekker in de hand.
Dan komt iedereen zijn eigen paashaan tevoorschijn, geurend, knappend bruin gaat hij op de stok. Trots kijken grote ogen om­hoog… naar hun haan. En daar gaat de op­tocht:

Palm, palm pasen
de grote zijn de bazen
van je ei koerei van je ei koerei
mijn palmpaasstok is groter dan jij

Dan is er ineens een achterblijver; de jongste heeft de stok bij de dwarshouten vastge­klampt en schrokt wat er te schrokken valt de kop van de haan naar binnen .
‘Je bent een lelijke aanknager’, reageert nummer twee, de oudste probeert uit te leggen dat het toch echt niet kan in de optocht, dat het nu juist de bedoeling is om die haan op de stok te la­ten zitten…
En tijdens die lange tirade werpt de flegmatische dikzak zich met open mond voor z’n jongste zusje op de knieën, en ja hoor, ze propt het hele hanenlijf erin. En dan, op het moment, dat de teleurstelling voor de oudsten te groot lijkt te worden, kukelt er boven op de kast een papieren haan, hij past precies op de stok en wil graag in de optocht mee. Er wordt even diep gezucht, maar dan zingen ze weer… vandaag, morgen en nog ve­le dagen daarna.

’s Avonds als alle hanen in de diverse bedden slapen, of misschien wel waken, loop ik met de bezem het kruimelspoor na. Als ik dan tenslotte alle resten de keuken inveeg, kijkt daar ineens ‘mamaase kleine haanstje’ mij aan. Groots is het gevoel dat me dan vervult!

Juultje van der Stok  ‘Jonas’  9 april 1976

Palmpasen/Pasen: alle artikelen

Jaarfeesten: alle artikelen

105-102

.