.
CASSIOPEIA
.
Dit sterrenbeeld is naast de Grote Beer of de Grote Wagen misschien wel het bekendste sterrenbeeld. De sterren ervan zijn als circumpolaire sterren in iedere heldere nacht te zien en vormen een grote, karakteristieke W.
De legende die door de Oude Grieken met dit sterrenbeeld werd verbonden, stamt uit de 6e eeuw voor Christus en veranderde in de meer dan 2500 jaar nauwelijks. Het beeld van Cassiopeia daarentegen werd heel verschillend weergegeven. Ons beeld gaat terug tot de oudste en minst vervalste overleveringen.
Het sterrenbeeld van Cassiopeia is het beste te zien in de herfstmaanden. Want alleen tussen september en november zit ze goed op haar troon, wanneer je ze aan de avondhemel ziet en ook in deze tijd zijn de overige sterrenbeelden die bij de verwikkelingen rond Cassiopeia behoren, het beste te zien.
Uitgaand van Cassiopeia zijn er nog vier sterrenbeelden die onlosmakelijk met haar geschiedenis zijn verbonden.:
Koning Cepheus, haar man
de mooie Andromeda, haar dochter
een zeemonster dat Andromeda wil verslinden
Perseus die dit monster doodt en die Andromeda bevrijdt
In de herfstmaanden is het zeer indrukwekkend om naar haar te kijken, vooral omdat dan alle personen in de juiste stelling aan de hemel verzameld staan en het monster (tegenwoordig Walvis genoemd) langzaam in het oosten boven de horizon opduikt. Allereerst zie je de punt van zijn staart en dan duiken de kop en het bovenlichaam van het ondier op, dat de mooie Andromeda wil verslinden.
Legende
Cassiopeia was de vrouw van koning Cepheus en koningin van het verre land dat de Oude Grieken Ethiopië noemden. Zij was een heel knappe vrouw, wat ook zichtbaar is aan haar naam die vertaald luidt: ‘de door haar aanblik schitterende’. Je kan deze naam ook vertalen met ‘die van pracht en praal houdt’ en daarmee wordt op haar ijdelheid gewezen.
Want Cassiopeia was niet alleen maar mooi, maar ook ijdel en hoogmoedig en op een dag was zij zelfs zo vermetel te beweren dat zij knapper was dan alle Nereïden bij elkaar.
Om te kunnen beoordelen wat deze bewering betekende, moet je weten wie de Nereïden waren.
In de Griekse mythologie waren het de dochters van Nereus, de god van de rustige en kalme zeespiegel en van de nimf Doris, een van de vijftig dochters van Oceanus,
Vaak wordt er over vijftig Nereïden gesproken, maar in werkelijkheid zijn het er zoveel als er dochters van Oceanus zijn. Het zijn de altijd aanwezige en zegen brengende begeleidsters van de zeegodin Thetis of de godin Amphitrite en we zijn ze al tegengekomen toen ze Theseus hielpen.
Het is te begrijpen dat de Nereïden over deze uitspraak van Cassiopeia erg boos waren. Ze wendden zich tot Poseidon, hun beschermer, de god van de zee en deden bij hem hun beklag over de belediging die Cassiopeia hen had aangedaan.
Poseidon voelde wel mee met die bevallige zeejonkvrouwen, te meer daar ze de begeleidsters van zijn gemalin Amphitrite waren en hij beloofde dat Cassiopeia voor haar vermetelheid gestraft zou worden.
Allereerst stuurde hij een grote overstroming die Ethiopië verwoestend teisterde en daarna een verschrikkelijk monster uit de Atlantische zee dat de mensen en kudden verslond. Het land zou pas van de plaag worden verlost, wanneer de knappe dochter van de hoogmoedige koningin, jonkvrouw Andromeda, als prooi aan het zeemonster zou worden gegeven.
Dat werd ook aan koning Cepheus meegedeeld toen hij bij het orakel liet navragen, waarom die plaag over zijn volk was gekomen en wat hij moest doen om de woede van de zeegod te temperen.
Andromeda was echter enig kind van wie niet alleen de moeder, maar ook de vader innig hielden en ze geloofden het orakel niet en ze wilden de gruwelijke eis van het orakel niet inwilligen.
Toen het zeemonster echter steeds maar tekeer bleef gaan en voortdurend meer mensen uit het volk verslond, viel het volk dat door de boden van de orakelspraak gehoord had, koning Cepheus zo fel aan, dat hij wel aan de druk moest toegeven.
Met lood in zijn hart liet hij zijn dochter Andromeda met beide armen aan een rots in zee vastklinken, zodat ze niet voor het ondier weg kon lopen. Daar moest de onschuldige jonkvrouw wachten op het dier dat haar verslinden zou.
Haar moeder Cassiopeia zat ondertussen op haar troon en smeekte de goden om hulp, zoals we in het sterrenbeeld kunnen zien. Dat haar smeken de redder deed verschijnen die op het nippertje de verloren gewaande dochter Andromeda redde, zien we bij het sterrenbeeld van Perseus.
okt. 1 24° u nov. 1 22° u dec. 1 20° u
15 23° u 15 21° u 15 19° u
Alle sterren van Cassiopeia horen bij de circumpolaire sterren die continu om de noordelijke hemelpool draaien en steeds boven de horizon staan. De karakteristieke W die door de helderste sterren wordt gevormd, is makkelijk te vinden. In september staat Cassiopeia in het noordoosten, hoog boven de horizon vanwaar ze verder stijgt naar het zenit dat ze in november ongeveer bereikt (→ afb. ) op dat ogenblik aan de avondhemel om 21° u, in de zomer om 22° u.
De namen van de sterren betekenen:
Caph (Arabisch) = afgeleid van al-kalf al-hadib de gekleurde hand
Rucha (Arabisch) = afgeleid van rukbat dat al-kursi knie van de vrouw op de troon
Schedir (Arabisch) = afgeleid van ala s-sadr die op de borst
Meer feiten
Sterrenkunde: alle artikelen
7e klas: alle artikelen
.
2457
.
VRIJESCHOOL 