.
Gerbert Grohmann
‘leesboek voor de plantkunde
‘blz.117, hoofdstuk 32 alle hoofdstukken
.
EERLIJK DUURT HET LANGST
De plantenfamilie waartoe ook de tulp behoort, is naar de lelie genoemd. Veel leliegewassen hebben bollen, die eigenlijk alleen maar bij parallelnervigen voorkomen. Lelie, vuurlelie, als ook madonnalelie, hyacint, keizerskroon, Turkse lelie, druifhyacint, geelster en nog vele andere trotse bloemen zijn sterk verwant aan de tulp, wat je al aan de bouw van de bloem kan zien, ook al zijn de bollen van binnen niet altijd hetzelfde gebouwd als bij de tulp.
Tenslotte moet er ook nog over die leliegewassen gesproken worden, waarvoor je je neus optrekt, wanneer je ze ruikt, of waarvan je tranen in je ogen krijgt. Niemand zal er een boeket van maken of ze voor de sier in de kamer zetten. Toch worden ze hoog aangeslagen, alleen om heel andere redenen dan lelies en tulpen.
De koningin van deze merkwaardige groep van leliegewassen, dit in kwade reuk staande gezelschap, is de ui. Maar er zijn allerlei familieleden die net zo zouden willen zijn, bv. de knoflook, de prei en de onschuldige kleine bieslook, die half en half al weer op een andere lelie lijkt.
Wat is er bij deze keukenkruiden van de trotse lelie geworden? Wat is er met hen gebeurd, dat je ze niet eens bloemen kan noemen? We hebben helemaal geen reden om laatdunkend op ze neer te kijken, want juist zoals ze zijn dienen ze ons op hun best. Juist zo worden ze voor ons tot weldoeners, meer, dan wanneer ze gewone bloemen zouden hebben.
Ze hebben namelijk de gloed van hun bloem binnenin zich gehouden, daarom zie je die niet van buiten, maar ruik je en proef je deze. In plaats van in de bloemen werkt het door in de bollen, bladeren en stengels. Het kan scherp en bijtend ‘geuren’, omdat er zwavel in de stoffen zit. Maar omdat de bolgewassen waterige planten zijn, wordt de scherpe smaak wat gedempt en tegelijkertijd begint het wat te stinken. Wanneer je vuur in water dompelt, gaat het uit en wanneer in de plant zwavel uit de waterige delen vrij komt, ruikt het naar uien. En het bijt ook nog.
Nu is het heel duidelijk, dat wanneer een plant in de bladeren of zelfs in de bol al zoveel van haar bloeikracht verbruikt, dat dan daar bovenin, in de bloemen iets moet ontbreken. Ook bij de uien is voor boven niet veel meer overgebleven. Natuurlijk hebben uien bloemen, tot kogels samengetrokken, maar heel kleine, groenachtig, zo alsof ze uitgeloogd zijn.
Zo staat het met de uien zoals het zo vaak bij de mens kan zijn. Wie niet aan de buitenkant glanzen en stralen wil, loopt het gevaar, geminacht te worden. Voor een keukenui zouden zeker geen 13000 gulden verkwist zijn, terwijl een gezonde ui toch zeker niet minder waard is dan een mooie tulp.
Plantkunde: alle artikelen
VRIJESCHOOL in beeld: 5e klas: plantkunde
37-35
.
VRIJESCHOOL 