.
Op de vrijeschool wordt veel ‘aan muziek gedaan’.
Wat in onderstaand artikel beschreven wordt, vindt ook in de peuter/kleuterklas plaats.
Wat kun je thuis doen (of laten).
.
Saskia Stienstra-Kalff, Weleda Puur Kind, nr. 16 2005
.
Bewogen door muziek
.
Het leven is vol muziek: vogels die je ’s ochtends wakker fluiten, een zingend kind in de zandbak, een kerkklok, het geluid van de wasmachine, zelfs elk seizoen kent z’n eigen melodie. Ook zonder dat je bewust zingt of speelt is muziek bijna overal ingebed in het dagelijks leven, volkomen natuurlijk. En het kind heeft zijn oren wijd open. Hoe kun je hier als ouder muzikaal bij aanknopen?
Geen leven zonder muziek. Klank, hard of zacht, snel of langzaam, gevolgd door een andere klank, afgewisseld met stiltes, het is één en al trilling. En dat doet iets met je. Muziek doet bewegen. Denk maar aan een kind dat spontaan begint te dansen bij het horen van een draaiorgel. En muziek raakt: het geeft houvast, biedt troost, schept vreugde. Zelfs mensen die niet kunnen horen, schijnen toch door de trilling bewogen te kunnen worden.
In cadans
De kleuters in mijn muziekles gaan heel vanzelf mee in de ritmeoefeningen. Ze zitten op het puntje van hun stoel en hebben hun oren wijd open.
‘Hoor je wel wat ik nu doe, ’t gaat maar door ik ben niet moe,’ zeggen we, wel drie of vier keer achter elkaar. Dan tik ik met één stokje in iedere hand het ritme op de grond, bij elk woord één tik. Ze doen direct mee, niet eens omdat ik zeg dat zij dat moeten doen, maar omdat ze meebewegen met wat ze horen, met wat ze zeggen. Zelfs de rust in de zin wordt door hen als vanzelfsprekend ingevoegd. Dan leggen we de stokjes weg en gaan in een kring staan. Nu maken we de beweging van de maat. We zetten één stap naar voren en één naar achteren, 1-2, 1-2, in een eindeloze herhaling. Terwijl we blijven bewegen, pakken we het
ritmeliedje weer op. Anders dan met de stokjes doen we nu niet bij elk woord één stap, maar bij een paar en zo krijgen ze een cadans te pakken. Moeilijk? Het is onvoorstelbaar hoe gewoon het voor hen is. Een enkel kind dat niet direct meekomt, deint mee op de beweging van de anderen en komt zo toch in de cadans terecht. Hoe kan het ook anders? Wordt niet ieder klein kind wel eens wiegend in slaap gesust?
Elk moment zijn eigen geluid
Als je beseft hoe het leven vol ritme is dat overal in doorklinkt, is het zinvol je af te vragen hoe de sfeer is van de muziek die jij een kind aanbiedt. Dat er een groot verschil is tussen hardrock muziek en klassieke cellosonates, tussen een Ierse gezongen ballade en trommelgeluid van een Afrikaanse djembé, behoeft geen nadere toelichting. Elk moment z’n eigen geluid en elk individu zijn eigen voorkeur, maar in het besef dat er werking van uitgaat, kun je als ouder wel doelbewust bepaalde muziek meer of minder aanbieden.
Muziek legt de basis voor het harmonisch ontwikkelen van tal van vaardigheden bij kinderen, zowel motorische als cognitieve. Het is dus van groot belang dat zij hier vroeg mee in aanraking komen. Je kunt dichtbij huis beginnen, want nagenoeg ieder kind vindt het heerlijk om te zingen. Het zingt spontaan bij het spelen in bad, bij het aankleden van de pop. Het neuriet, het murmelt, het bromt met de auto’s. En wat kunnen kinderen genieten van samen zingen. Dat kun je niet genoeg doen, juist de heel eenvoudige liedjes met niet meer dan vijf of zes noten. Zo gaat de molen of Schuitje varen theetje drinken. En zeker bij jonge kinderen geldt: hoe meer bewegingen erbij, hoe leuker. Dit zijn mijn wangetjes, Twee emmertjes water halen, voor je het weet klappen en stampen ze met je mee.
De kracht van eenvoud
Bij het aanleren van een liedje is het meestal al genoeg als je gewoon begint.
Halverwege beginnen ze al mee te zingen, het gaat bijna vanzelf. Zoals ook het slaapliedje dat je ’s avonds zingt bij het kinderbed: plotseling blijkt je kind het te kennen. Al die tijd heeft het zich tijdens het luisteren kunnen innestelen.
Denk niet te snel dat je niet kunt zingen, het gaat om de intentie waarmee je zingt. En anders neurie je maar wat. Als je zelf niet thuis bent in liedjesland, schroom niet en haal bijvoorbeeld het klassieke boek Een mandje vol amandelen in huis of het nieuwere Liedjes met een hoepeltje erom. Een prachtige cd vind ik Hé Hallo van Ingrid Tjaden met oude en nieuwe liedjes. De kracht van de eenvoud is bewaard gebleven en haar interpretatie is zeer uitnodigend voor het jonge kind om mee te zingen, stampen of tikken.
Maar wees kritisch. Niets is zo geestdodend als een cd waarop de liedjes aan elkaar geplakt lijken door de eentonigheid van computerbeat, de toonsoort hetzelfde blijft en zelfs het ritme nauwelijks verandert.
Kinderen zullen misschien uit volle borst meezingen, maar het is maar zeer de vraag of ze er werkelijk iets van oppikken van wat muziek hen kan brengen. Er gaat niets boven de heldere stem van een zanger(es) die alleen of samen met een muzikant een lied vertolkt. Een lied kent een begin en een einde: uit de stilte komt het op en in stilte verdwijnt het weer.»
Een mandje vol amandelen, samengesteld door W.J. Stam-van der Staay
Liedjes met een hoepeltje erom, samengesteld door Joke Linders en Toin Duijx
Zie ook de vele liedjes op: vrijeschoolliederen
En bijv. op Tineke’s Doehoek
.
Muziek: alle artikelen
Opvoedingsvragen: alle artikelen
Opspattend grind nr. 7
Vrijeschool in beeld: alle beelden
.
2728
.
VRIJESCHOOL 