.
PEGASUS met veulen
De Pegasus als het paard van de dichter waarop de gevleugelde fantasie van de dichter die door de muzen gekust is, naar de hemel op kan stijgen, is algemeen bekend. Minder bekend is, hoe dat is gekomen en dat iedereen dit beeld voor de scheppende fantasiekracht aan de nachtelijk hemel kan zien.
Het gevleugelde paard Pegasus ontsproot uit het bloed van de zwangere Gorgo Medusa toen Perseus haar het hoofd afsloeg. Onmiddellijk na zijn geboorte verhief het gevleugelde paard zich, omhoog naar de onsterfelijke goden. Daar verblijft het sedertdien. Als de oppermachtige Zeus met donder en bliksem langs de hemel snelt, trekt Pegasus de donderwagen.
Toen eens de negen muzen, de zingende dochters van Zeus, op het Helicongebergte in Boeotië hun zang en snarenspel zo luid en krachtig lieten horen, zodat alles in de omgeving nieuw leven kreeg en zelfs de berg onder hun voeten kleine sprongetjes begon te maken, werd Poseidon boos op hen.
Hij stuurde Pegasus om hen rustig te maken en aan te geven tot hoe ver ze konden gaan. Toen Pegasus dan ook met zijn hoeven op de Helicon stampte, werden de zwierige muzen weer rustig. Op de plaats echter, waar hij met zijn voet gestampt had, ontsprong de dichtersbron. Op deze plaats dansen sindsdien de muzen en uit het heldere bronwater scheppen de dichters hun zang.
Door deze bron heeft al in de 8e eeuw voor Christus Hesiodos Pegasus het ros van de dichters genoemd, dat de dichter uit de ellende van de aarde naar de lichte hemel van Zeus draagt.
Pegasus keerde echter weer terug naar de Olympus.
Bellerophon was de zoon van de Korinthische koning Glaucus en de neef van Sisyphos en de Plejade Merope (sterrenbeeld Stier). Hij was bij koning Prötos in Tiryns, toen diens vrouw Anteia, verliefd werd op de imposante jongeling. Maar haar liefde werd niet beantwoord en toen sloeg haar liefde om in haat. Onterecht beschuldigde ze hem tegenover haar man. Maar koning Prötos wilde er echter niets mee te maken hebben en stuurde Bellerophon naar zijn schoonvader Jobates, de koning van Lycië. Op een ineengevouwen bordje dat hij meegaf, had hij aan zijn schoonvader geschreven dat de jongeling omgebracht diende te worden.
Voordat koning Jobates deze mededeling had gelezen, was hij al zeer gesteld geraakt op de jongeman. Maar aan de andere kant kon hij ook niet geloven dat zijn schoonzoon zonder gegronde redenen zijn dood eiste. Daarom gaf hij Bellerophon een opdracht die zo gevaarlijk was dat hij het er niet levend vanaf zou brengen.
Lycië werd in die tijd verwoest door een vuurspuwend monster. Het was de Chimaera die door de afschuwelijke Typhon bij de slang Echidna verwekt was. Vanvoor zag die eruit als een leeuw, vanachter als een draak en in het midden als een geit (chimaera, vandaar de naam). Uit de leeuwenbek spuugde hij vuur en een alles verzengende gloeiende adem.
Toen de goden zagen aan welk gevaar Bellerophon blootgesteld was, kregen ze medelijden met de onschuldige jongeling. Toen hij onderweg was naar het monster, stuurden ze het gevleugelde paard Pegasus naar hem toe. Deze had echter nog nooit een sterfelijke ruiter gedragen en liet zich door Bellerophon niet beetpakken. Moe van zijn inspanningen sliep hij bij de bron Pirene in, waar hij het paard had gevonden. In zijn droom verscheen zijn beschermerster Athena voor hem die in haar hand een gouden teugeltuig hield en sprak: ‘Neem dit toom en je zal het paard kunnen temmen!’ Hij nam het tuig aan, werd wakker en had echt een toom in zijn handen. Daarmee lukte het hem Pegasus op te tuigen, het paard te bestijgen en in bedwang te houden.
Pegasus bracht Bellerophon tot bij de Chimaera. Vanuit de lucht viel hij het monster aan en na een zwaar gevecht gelukte het hem uiteindelijk het angstaanjagende gedrocht te doden.
Het hemelse gevleugelde paard droeg zijn ruiter van avontuur naar avontuur. Bellerophon kwam uit elk gevaar als overwinnaar tevoorschijn. Maar toen werd hij overmoedig. Hij besteeg zijn vleugelros weer en wilde met hem tot in de hemel opstijgen om daar bij de onsterfelijken te komen of zich ervan te overtuigen of er wel goden bestonden. Zo’n vermetelheid wilden ze niet toelaten en ze stuurden een paardenvlieg op hen af die Pegasus stak en daarvan werd hij razend. Hij steigerde hoog in de lucht en wierp zijn berijder af die door zijn hoogmoed ter aarde stortte. Weliswaar overleefde hij de val, maar hij was vanaf toen verlamd. Eenzaam en voor alle mensen verborgen, viel er een diepe zwaarmoedigheid over hem, tot de smart hem verteerde.
Pegasus echter keerde, verlost van alle aardse dwang, terug naar de Olympus. Als afschrikwekkend voorbeeld voor ieder die hoogmoedig is, plaatste Zeus zijn beeld op het ogenblik dat hij Bellerophon afwierp, aan de hemel.
Over het veulen waarvan we het hoofd voor Pegasus aan de hemel zien, bestaan geen bijzondere legenden uit de Oudheid. Misschien werd het beschouwd als de Pegasus van de toekomst.
Zw w nw
Dec. 1 22°°u jan. 1 20°°u febr. 1 18°°u
15 21°°u 15 19°°u 15 17°°u
Pegasus en zijn veulen zie je in de wintermaanden bijzonder goed. Terwijl hij in de herfst op zijn rug schijnt te liggen, daalt hij in de avonduren van december in het westen en is in januari in het westen ook nog goed te zien.
De namen van de sterren betekenen:
Algenib (Arabisch) = vleugel
Enif (Arabisch) = neus
Hornam (Arabisch) = hals
Markab (Arabisch) = schouder
Matar (Arabisch) = knie
Scheat (Arabisch) = voorvoet
Sirrah (Arabisch) = navel
Meer feiten
Sterrenkunde: alle artikelen
7e klas: alle artikelen
VRIJESCHOOL 