VRIJESCHOOL – 7e klas – Sterrenkunde (1-1/29)

.

schorpioen

De schorpioen, die in de natuur maar een paar centimeter groot wordt (al bestaan er exemplaren tot 20 cm) staat reusachtig groot aan de sterrenhemel. Vooral in zuidelijke landen waar hij in zijn totaliteit te zien is, maakt hij op de sterren kijkende mens een grote indruk. 

In de tijd van Ptolemaeus, dus zo’n 2000 jaar geleden, verscheen hij aan de mens in een nog grotere gestalte, omdat de sterren van het huidige sterrenbeeld Weegschaal bij zijn scharen hoorden, zodat hij dit sterrenbeeld mede in zich opnam.
De Oude Grieken brachten de hemelschorpioen in verband met hun grote jager Orion die ook als sterrenbeeld aan de hemel staat. 
Volgens een van de legenden om Orion geweven, zou het deze schorpioen geweest zijn die door de godin van de jacht, Artemis, de held deed vallen, toen hij haar te opdringerig werd.

In een andere legende wordt dat weer anders verhaald. 
Eens was Orion op het eiland Kreta op jacht met Artemis. Het kan echter ook een ander eiland zijn geweest, want op dit punt spreken de oude geschriften elkaar tegen. Bij deze jacht had Orion veel geluk, maar werd daardoor overmoedig en begon op te scheppen door te zeggen dat hij elke wild dier kon neerschieten. 
Zo’n hoogmoed moest worden bestraft en Gaia, de godin van de aarde, liet toen uit de diepte der aarde een schorpioen komen die Orion in zijn hiel stak. Door deze steek stierf hij en de dieren konden weer blij zijn met hun leven.

Wie met aandacht naar het sterrenbeeld kijkt, ontdekt iets zeer interessants: Orion is slechts zo lang aan de hemel te zien, als de schorpioen nog onder de horizon blijft. Komt deze in het zuidoosten op, dan gaat tegelijkertijd Orion in het westen onder en verdwijnt zogezegd. Het ziet er dus zo uit of Orion bang is van de schorpioen en voor hem op de vlucht slaat. Misschien was dit wel het begin van deze legende.

In een andere legende is het de zonnezoon Phaethon die bedreigd wordt door de hemelschorpioen. Op een dag had hij zijn vader, de zonnegod Helios smekend gevraagd of hij niet een dag lang de zonnewagen zou mogen mennen. Maar toen hij de immense ruimte in de hemel voor zich zag, verloor hij de moed. Want nu zag hij al die reusachtige gestalten en de dieren die wij als sterrenbeelden kennen, vlak voor zich en daarvan schrok hij zo vreselijk. Vooral de reusachtige schorpioen met zijn twee grote scharen die vanuit de diepte opdook, boezemde hem angst in. Toen de schorpioen ook nog zijn geweldige staart op hem richtte en hem met zijn stekel dreigde waarvan een zwartachtig gif droop, werd hij doodsbang. In zijn angst liet Phaeton de teugels los en de paarden die dat merkten gingen er met de zonnewagen vandoor. Wat voor droevig einde dit verhaal neemt, staat bij bij het sterrenbeeld van de Stroom Eridanus

Wie het sterrenbeeld Schorpioen niet apart bekijkt, maar samen met dat van de Slangendrager, zal zien dat deze met zijn linkervoet op het koppantser van de schorpioen staat. Met zijn voet onderwerpt hij hem als het ware. Dat is zeker geen toeval, maar door de Grieken bewust zo gedaan. Misschien wilden ze ermee uitdrukken dat de slangendrager, de god van het genezen, de kracht van de dood moet beheersen. 

Het sterrenbeeld van de Schorpioen bevat echter niet alleen het aspect van de dood, maar ook dat van de opstanding. Want de Schorpioen behoort bij de vier belangrijke kenmerken van de dierenriem:

Een oude wijsheid zag op de plaats van de Schorpioen bovenzintuiglijk een vliegende adelaar, zoals wij dat kennen uit Ezechiël (Oude Testament) en uit de Openbaring van Johannes (Nieuwe Testament). Volgens deze overleveringen werden ook de vier Evangelisten hun symbolen gegeven, die wij op veel oude beelden zien en in oude kerken vinden.

Mattheüs – mens
Marcus – leeuw
Lucas – stier
Johannes- adelaar

De verandering van de schorpioen in de adelaar kan voor ons een zinnebeeld zijn van dat wij de op aarde werkende doodskrachten in bewustzijnskrachten om moeten werken om – zoals Johannes – op adelaarsvleugels van de geest op te kunnen stijgen. Een hulp daarbij is bij het zien van de Schorpioen aan de hemel, het beeld van de vliegende adelaar erbij te denken.

 

Zo                                                                     z                                                         zw
juni   1     1°°u*                                        juli    1    23°°u*                      aug.  1  21°°u*
15  24°°u*                                                15    22°°u*                              15 20°°u*

Het sterrenbeeld Schorpioen hoort bij de dierenriemtekens die bij ons en verder naar het noorden maar gedeeltelijk zichtbaar zijn. In juni komt het in het zuidoosten op, bereikt in juli aan de zuidelijke hemel zijn hoogste punt (zie boven) en daalt in augustus naar het zuidwesten weer langzaam onder de horizon, dit bekeken om 22u, zomertijd.

De namen van de sterren betekenen:

Acrab (Arabisch) = schorpioen (ontleend aan aqrab)
Antares (Grieks) = opponent van Ares (Mars)
Sabik (Arabisch) = voorafgaand (van sabiq)
Shaula (Arabisch) = de stekel aan het eind van de staart (afgeleid van aš -šawla) 

.

Meer feiten

Sterrenkundealle artikelen

7e klasalle artikelen

.

2534

 

 

 

 

 

 

 

 

.

 

Advertentie

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.