VRIJESCHOOL – Rudolf Steiner in de vrijeschool – GA 298 (17-06-1921)

.

In de vertaling van GA 298 ‘Rudolf Steiner in der Waldorfschule‘- vertaald:Beste ouders, lieve kinderen‘ zijn niet alle toespraken uit de Duitse uitgave opgenomen.

GA 298

Blz. 93

Ansprache mit Aussprache an der ersten Mitgliederversammlung des Vereins «Freie Waldorfschule»

Toespraak met discussie op de eerste algemene vergadering van de vereniging “vrijeschool”  *

Meine sehr verehrten Anwesenden! Ich eröffne die erste ordentliche
Mitgliederversammlung des Vereins «Freie Waldorfschule». Ehe ich auf
das Programm eingehe, gestatten Sie, daß ich Sie im Namen des Vorstandes auf das allerherzlichste begrüße. Es ist nur eine kleine Anzahl der
Mitglieder des Vereins heute naturgemäß erschienen, aber um so herzlicher soll die Begrüßung für die kleine Anzahl sein; wir haben 1400 Mitglieder, so viel sind lange nicht da. Um so erfreulicher ist es, daß eine stattliche Anzahl erschienen ist. Was zunächst, meine sehr verehrten Anwesenden, zu sagen ist in bezug auf die bisherige Entwickelung der Waldorf schule, ist das Folgende: Wir haben zwei Schuljahre hinter uns, wir haben, wie Ihnen wohl aus den verschiedenen Veröffentlichungen, die schon erschienen sind, bekannt sein dürfte, mit dieser Waldorfschule,

Zeer geachte aanwezigen! Ik open de eerste Algemene vergadering van de vereniging «Vrijeschool». Voor ik op het programma inga, mag ik u namens het bestuur hartelijk begroeten. Er is vandaag vanzelfsprekend maar een klein aantal leden van de vereniging gekomen, maar des te hartelijker is het welkom  voor het kleine aantal; we hebben 1400 leden, maar zoveel zijn er bij lange na niet. Des te fijner is het dat er een aanzienlijk aantal is gekomen.
Wat allereerst, beste aanwezigen, te vermelden is, met betrekking tot de ontwikkeling van de vrijeschool tot nu toe, is het volgende: we hebben twee schooljaren achter de rug, we hebben, zoals u waarschijnlijk kunt opmaken uit de verschillende publicaties die al zijn verschenen en die u misschien kent, met deze vrijeschool, 

die von Emil Molt gegründet worden ist, etwas angestrebt, das aus neuen
pädagogisch-didaktischen Gesichtspunkten und aus Gesichtspunkten
einer allgemeinen humanitären Denkweise heraus wirklich nach den
verschiedenen Richtungen hin etwas Neues schaffen kann, daß neue
Kräfte entfesselt werden, die auf dem Gebiete des Unterrichts und der
Erziehung notwendig sind, um gegenüber den Verfallskräften, gegenüber den Niedergangskräften, die in unserer Zeit sehr deutlich zu sehen sind, das Nötige zu tun. Es ist begreiflich, daß ein Wichtiges in der
Gegenwart getan werden muß auf dem Gebiete des Unterrichts- und
Erziehungswesens. Eine solche Aufgabe war nicht leicht; es handelte
sich darum, in der Auswahl der Lehrer so vorzugehen, daß nun wirklich
bei denjenigen, die Lehrende und Erziehende sein sollten, der Geist von
all dem lebt, was wir eine notwendige neue pädagogisch-didaktische
Denkweise nennen können.
Wir mußten außerdem uns innerhalb der Lehrerschaft erst verständigen über dasjenige, was da ins einzelne des pädagogisch-didaktischen

opgericht door Emil Molt, als doel uit nieuwe pedagogisch-didactische opvattingen en vanuit gezichtspunten van een algemene humanitaire mentaliteit daadwerkelijk in verschillende richtingen iets nieuws te scheppen, dat nieuwe krachten worden gemobiliseerd die op het gebied van onderwijs en opvoeding noodzakelijk zijn om het hoofd te bieden aan de krachten van verval, de neergaande krachten, die in onze tijd heel duidelijk te zien zijn, om te doen wat nodig is. Het is begrijpelijk dat er iets belangrijks in deze tijd moet gebeuren op het gebied van onderwijs en opvoeding. Zo’n taak was niet gemakkelijk; het ging erom bij de keuze van de leerkrachten zo te werk te gaan, dat daadwerkelijk bij diegenen die opvoeder en leerkracht zouden moeten zijn, de geest leeft van alles wat we een noodzakelijke nieuwe pedagogisch-didactische manier van denken kunnen noemen.
Daarnaast moesten we eerst binnen de leerkrachtengroep tot een begrip komen van wat tot in detail van het pedagogisch-didactische werk, onze opdracht zou moeten worden.

*Toespraak bij de eerste ledenvergadering van de ‘Vereniging Vrijeschool’ op 17 juni 1921. De tekst van deze toespraak werd door Rudolf Steiner zelf opgesteld voor het ‘Mededelingenblad voor de leden van de ‘Vereniging Vrijeschool’, augustus 1921, nr. 1; de aansluitende toespraak niet.

Verder wordt hier nog verwezen naar ‘allerlei toespraken’ bij de opening van de school, die ooit werden uitgegeven als ‘Die Waldorfschule und ihr Geist’ Het gaat om drie toepraken uit 1919 die nu als voordracht zijn opgenomen in GA 297voordracht 1, van 24 augustus [op deze blog vertaald] , voordracht 2 van 31 augustus [op deze blog vertaald] ’s middags en voordracht 3 [vertaald] van 31 augustus ’s avonds.

Blz. 94

Wirkens hinein unsere Aufgabe wird werden müssen. Dazu ist ja
zunächst ein pädagogisch-didaktischer Kurs vor der Eröffnung der
Schule für das Lehrerkollegium in seiner ersten Zusammensetzung
gehalten worden, auf Grundlage dessen dann der Unterricht und die
Erziehung versucht worden sind. Zu diesem etwas längeren pädagogischen Kurs, der der Eröffnung voranging, kam dann ein kürzerer Ergänzungskurs vor dem Beginn des zweiten Jahres, und ein zweiter Ergänzungskurs wird jetzt eben gehalten vor dem Beginn des dritten Schuljahres. Bei den verschiedenen Besuchen, die mir als pädagogischem Leiter der Waldorfschule möglich waren im Laufe der zwei Jahre, hat sich allerdings dasjenige ergeben, das darf nach einer gewissenhaften Prüfung gesagt werden, daß es – trotz aller Schwierigkeiten, die ja dereinzelne Lehrer und Erzieher zum Teil aus äußeren Umständen und zum Teil, weil die Aufgabe schwierig ist, bei sich selbst zuüberwinden hat -möglich geworden ist, daß der Geist, der in unserer Schule waltet, immer intensiver das Lehrerkollegium ergriffen hat. Wir haben es mit einer aufsteigenden Entwicklung zu tun gehabt; und die Art, wie sich mehr
und mehr eingelebt hat dieser Geist der Waldorfschule, läßt uns hoffen,
daß wir auch im folgenden Schuljahre eine steigende Entwickelung des
Waldorfschulgeistes werden zu verzeichnen haben.

Daartoe is dus eerst voor het lerarencollege in zijn eerste samenstelling een pedagogisch-didactische cursus gehouden vóór de opening van de school, op basis waarvan dan de lessen en de opvoeding uitgeprobeerd werden. Na de wat langere pedagogische cursus, die aan de opening voorafging, volgde een kortere aanvullende cursus* voor de start van het tweede jaar, en een tweede aanvullende cursus** zal er nu gehouden worden voor de start van de derde schooljaar. Tijdens de verschillende bezoeken die ik als pedagogisch leider in de loop van twee jaar heb kunnen brengen, bleek, dat mag ik wel zeggen ​​na een gewetensvol onderzoek, dat het – ondanks alle moeilijkheden die de individuele leerkracht en opvoeder deels door externe omstandigheden en deels omdat de taak moeilijk is, in zichzelf moest overwinnen, mogelijk geworden is dat de geest die in onze school heerst, de leerkrachten steeds meer is gaan bezielen. We hadden te maken met een opgaande ontwikkeling; en de manier waarop deze geest van de vrijeschool steeds meer is gaan leven, geeft ons de hoop dat we ook in het volgende schooljaar een toenemende ontwikkeling zien van de vrijeschoolgeest.

*Aanvullende cursus: «Meditativ erarbeitete Menschenkunde» GA 302A, vertaald alsMenskunde innerlijk vernieuwd
**
«Menschenerkenntnis und Unterrichtsgestaltung» GA 302 vertaald als “Menskunde en opvoeding”

Es hat sich herausgestellt, daß die Lehrkräfte, die zu den alten hinzugekommen sind, weil die Vergrößerung der Schule es nötig machte, sich wirklich mit erstaunlicher  Schnelligkeit in den Geist der Waldorfschule einleben, so daß man in dieser Beziehung sagen kann: Dieser Geist der Waldorfschule ist immer
mehr und mehr etwas Lebendiges geworden, etwas, das man findet, von
dem man berührt wird, wenn man in die Waldorfschule hineinkommt. In dieser Beziehung dürfen wir aus einem sachgemäßen Beurteilen sagen, wir können nur Gutes verzeichnen; wir können hoffen, daß wir durch die Ausbildung des angestrebten Geistes allmählich dahin kommen, einen deutlichen Beweis liefern zu können, daß die Waldorfschule ihr Ziel wird erreichen können. Das ist zu sagen über den Geist, derwaltet in der Schule, in den Lehrerkonferenzen, über den Geist, der in der Denkweise, in der Gesinnung des Lehrerkollegiums für mich, der ich das zu prüfen hatte, zu bemerken war. Das Lehrerkollegium besteht aus dem Begründer der Schule, Herrn Emil Molt, und seiner Gattin, die

Het bleek dat de leraren die zich bij de eerdere voegden omdat de groei van de school het noodzakelijk maakte, zich met bewonderingswaardige voortvarendheid in de geest van de vrijeschool inleefden, zodat je in dit opzicht kan zeggen: deze geest van de vrijeschool is levendiger geworden, iets waar je door geraakt wordt, als je de vrijeschool binnenkomt
In dit opzicht mogen we vanuit een ter zake doend oordelen, zeggen dat we alleen goede dingen kunnen noemen; we mogen hopen dat we door de ontwikkeling van de geest die we nastreven, geleidelijk aan een duidelijk bewijs kunnen leveren dat de vrijeschool haar doel zal kunnen bereiken. Dat kan ik zeggen over de geest die in de school heerst, in de lerarenvergaderingen, over de geest in de manier van denken, in de stemming in de lerarenvergadering; ik moest dat nagaan, en dit kan ik zeggen. De lerarengroep bestaat uit de oprichter van de school, de heer Emil Molt, en zijn echtgenote, die

Blz. 95

gewissermaßen die Stelle der Patrone innehaben, und aus den Ihnen
bekannten Persönlichkeiten; die pädagogische Leitung ist durch die
Natur der Sache mir zugefallen, und ich darf sagen: In den Lehrerkonferenzen, die in meiner Anwesenheit gehalten worden sind, und auch bei
meinem Dabeisein während des Unterrichtes, was ja auch öfters im
Laufe der zwei Jahre stattgefunden hat, ist durchaus das zutage getreten,
was ich jetzt auseinandergesetzt habe. Das wäre in aller Kürze dasjenige, was von der einen Seite gesagt werden muß; dem muß allerdings von der
anderen Seite etwas gegenübergestellt werden. Das ist das, was ja, wie ich
glaube, mit voller Berechtigung von mir vor der Eröffnung der Schule in
allerlei Ansprachen und auch bei der Eröffnung gesagt worden ist, daß
eigentlich die Aufgabe der Waldorfschule nur dann voll erfüllt ist, wenn
zu ihr sehr rasch sich andere solche Schulgründungen finden. Denn mit
einer einzelnen Schule kann selbstverständlich nichts anderes geliefert
werden als ein Musterbeispiel, das wir in bezug auf Pädagogisch Didaktisches hingestellt haben. Das glaube ich in dieser berechtigten Weise vor Ihnen sagen zu können. Ein solches Musterbeispiel wird man konstruieren können. 

tot op zekere hoogte de plaats van de beschermheer en -vrouwe innemen, en van personen die u kent; de pedagogische leiding kwam uit de aard van de zaak bij mij en ik mag wel zeggen: tijdens de lerarenvergaderingen die in mijn bijzijn werden gehouden en ook bij mijn aanwezigheid tijdens de les, wat in de loop van die twee jaar ook vaker gebeurde, is het wel duidelijk geworden wat ik nu heb uitgelegd. In een notendop is dit wat er van de ene kant gezegd moet worden; aan de andere kant staat er ook wat tegenover. Dat is, wat mij betreft volledig gerechtvaardigd, door mij, voor de opening van de school in allerlei toespraken en bij de opening van de school, gezegd, dat eigenlijk de opdracht van de vrijeschool pas volledig geslaagd is, als heel snel andere dergelijke schoolstichtingen plaatsvinden. Want met een enkele school  kan natuurlijk niets anders gebracht worden wat pedagogie en didactiek betreft, dan een mooi voorbeeld. Ik geloof dat ik u dit op een gerechtvaardigde manier kan zeggen. Je kan zo’n toonvoorbeeld van een school in het leven roepen. Alleen met zo’n bijzonder voorbeeld is natuurlijk in onze tijd waarin het noodzakelijk is, de geest die hier bedoeld wordt, over te brengen op het hele onderwijssysteem, in de zin van de sociale driegeleding die een echt vrij geestesleven wat opvoeding en onderwijs betreft, vraagt, slechts een begin gemaakt. 

Es ist der Geist, der gemeint ist, nur dadurch zu erreichen, daß
die Waldorfschul-Idee die weiteste Verbreitung findet. Die Waldorfschule müßte Nachfolge erfahren; und das hängt natürlich davon ab, daß
in weitesten Kreisen Interesse dieser Waldorfschule entgegengebracht
wird. Wir dürfen allerdings sagen: Die Mitglieder des WaldorfschulVereins haben wirklich durch ihr tätiges Mitwirken ein anerkennenswertes Interesse gezeigt und ebenso die Elternschaft. Leider aber hat sich das Interesse der weitesten Kreise gegenüber der Waldorfschul-Idee nicht geregt; es ist noch außerordentlich gering. Außer einem Versuch, der in dankenswerter Weise im Kleinen unternommen worden ist innerhalb Mitteleuropas, hat die Waldorfschule keine Nachfolgerschaft gefunden. Es sind auch recht wenig Bestrebungen hervorgetreten für eine solche Nachfolgerschaft. Auch kann man sagen, daß sich nach einer anderen

De geest die bedoeld wordt, is alleen te bereiken als de vrijeschool-idee een zo groot mogelijke verspreiding vindt. De vrijeschool zou navolging moeten vinden en dat hangt af van de belangstelling die er voor deze vrijeschool in de breedst mogelijke kringen bestaat. We kunnen wel zeggen: de leden van de vrijeschoolvereniging hebben door hun actieve deelname echt een lovenswaardige belangstelling getoond, net als de ouders. Helaas is de belangstelling in de breedste kringen voor de vrijeschoolgedachte niet gewekt, die is nog buitengewoon klein. Behalve een poging waarvoor we dankbaar kunnen zijn, die in kleine kring ondernomen werd in Midden-Europa, maar verder heeft de vrijeschool nog geen navolging gevonden. Er zijn ook maar heel weinig pogingen voor zo’n navolging gedaan. Ook kun je zeggen dat naar de andere

Blz. 96

Seite hin das Interesse durchaus nicht in der Weise gezeigt hat, wie es
eigentlich zu erwarten gewesen wäre: Man braucht Geld, selbst wenn
nur eine Schule als Musterbeispiel gedeihen soll. Wir müssen die Sache
so einrichten, daß wir mit jedem Jahr eine Klasse anfügen. Wir haben,
nachdem wir die Schule achtklassig gegründet haben, im vorigen Jahr die neunte Klasse angefügt; wir werden mit der Eröffnung des dritten Schuljahres, die morgen stattfindet, die zehnte Klasse anzufügen haben.
Wir werden damit unsere Schule nach oben in jedem Jahre weiter
ausbauen, so daß sich unseren letzten Schuljahren die verschiedenen
Hochschulen anschließen können und wir tatsächlich unsere Schüler so weit bringen, daß sie beim Abgang aus unserer Schule das Abiturientenexamen ablegen können. Wir haben noch Zeit dazu, aber in dieser Weise soll diese Schule ausgebaut werden. Das fordert natürlich eine fortwährende bauliche Erweiterung der Schule. Außerdem hat sich herausgestellt, daß die Idee, die ursprünglich zugrunde lag, die Schule der Hauptsache nach zu begründen für die Kinder der Angehörigen der Waldorf-Astoria-Fabrik, ins Breite gewachsen ist. Es kamen immer mehr Anmeldungen aus weitesten Kreisen; und nach dieser Richtung hin ist durchaus ein gewisses Interesse vorhanden.

kant de interesse ook niet gebleken is, als eigenlijk te verwachten was: er is geld nodig, wil een school als toonbeeld bloeien. Wij moeten het zo organiseren dat er ieder jaar een klas bijkomt. We hebben, toen de school uit acht klassen was opgebouwd, vorig jaar de negende klas toegevoegd; met de opening van het derde schooljaar die morgen plaatsvindt, hebben we de tiende erbij. Ieder jaar zullen we de school verder naar boven uitbouwen, zodat daarmee onze laatste schooljaren aansluiten bij de verschillende soorten hoger vervolgonderwijs en wij de leerlingen zo ver brengen dat zij wanneer ze van school gaan, eindexamen kunnen doen. Daarvoor hebben we nog tijd, maar deze school moet op deze manier uitgebouwd worden. Dit vraagt ​​natuurlijk om voortdurende uitbreiding van het schoolgebouw. Ook is gebleken dat het oorspronkelijke idee om de school voornamelijk op te richten voor de kinderen van de medewerkers van de Waldorf-Astoria fabriek zich heeft verbreed. Er kwamen steeds meer aanmeldingen uit de breedste kringen; en er is vanuit deze richting zeer zeker belangstelling.

Für die Vergrößerung der Schule, für die Erweiterung der einen Schule, für ihren Geist ist durchaus ein Interesse schon vorhanden. Das zeigt sich darin, daß wir von allen Seiten Schüleranmeldungen haben, daß die meisten Klassen mit Parallelklassen arbeiten müssen.
Daß Schwierigkeiten bestehen in bezug auf den Ausbau der Schule,
das wird im Vorstandsbericht gesagt werden. Jedenfalls sieht man daraus, daß es notwendig ist, daß man der Schule in finanzieller Beziehung Interesse entgegenbringe. Man kann wirklich nicht sagen, daß die Schule in finanzieller Beziehung dieses Interesse gefunden hat. Wir stehen jedesmal, wenn eine Erweiterung notwendig ist, vor neuen finanziellen Sorgen. Daher muß schon heute der Vorstand vor dieser ordentlichen Mitgliederversammlung in den Bericht etwas über seine Sorgen hineintragen. Wenn wir auf der einen Seite berichten dürfen über die Befriedigung, die man haben kann über den geistigen Fortgang, so muß dem entgegengesetzt werden, daß wir berichten müssen von den Sorgen, die wir haben und die sich insbesondere im Verlaufe der nächsten Wochen

Er is zeker belangstelling voor de uitbreiding van die ene school, voor haar gezindheid is zeker wel belangtelling. Dat blijkt wel uit het feit dat we van alle kanten leerlingaanmeldingen krijgen, zodat de meeste klassen moeten werken met parallelklassen.
Dat er moeilijkheden zijn met betrekking tot de uitbreiding van de school*, komt in het bestuursverslag te staan. In ieder geval kan je hieruit opmaken dat het noodzakelijk is dat er vanuit financieel oogpunt belangstelling voor de school ontstaat. Je kan echt niet zeggen dat de school wat de financiën betreft die interesse al heeft. Iedere keer als uitbreiding nodig is, hebben we weer nieuwe financiële zorgen. Vandaar dat het bestuur nu al voor deze algemene ledenvergadering iets over de zorgen naar voren moet brengen. Wanneer we enerzijds mogen berichten over de tevredenheid die je kan hebben over de ideële vooruitgang, moet er toch ook gezegd worden dat we ons zorgen maken en dat die m.n. in de loop van de komende weken

*Op grond van een besluit over het grondwettelijke schoolbesluit moest de vrijeschool in de herfst van 1920 opnieuw naar goedkeuring zoeken. Daarin stond al dat de school net zo als andere particuliere scholen vanaf schooljaar 1922/23 geen nieuwe eerste klas mocht openen en dat het leerlingenaantal van de eerste vier klassen afgebouwd moest worden. Niettegenstaande dat de vrijeschool als proefschool een langere termijn in het vooruitzicht was gesteld. Het besluit werd later ingetrokken.

Blz. 97

sehr vergrößern werden. Diese Sorgen kann natürlich das Lehrerkollegium nicht bewältigen; das hat schon sehr viel zu tun mit der Bewältigung des geistigen Fortschrittes. Das ist etwas, was in geeigneter Weise
in der nächsten Zeit in die weitere Öffentlichkeit hineingetragen werden
müßte. Wir brauchen einfach die Erweckung des Interesses in bezug auf die finanzielle Stützung der Waldorfschule, sonst würde selbst dieses
eine Beispiel, das mit der einen Schule gegeben worden ist, nicht in der
entsprechenden Weise ausgebaut werden können. Es steht zu hoffen,
daß, wenn es gelingt, allmählich das Interesse der breitesten Öffentlichkeit für den Geist der Waldorfschule, für deren Ergebnisse zu erregen,
auch das andere Notwendige nachfolgen wird: die Erweiterung der
Waldorfschul-Idee dadurch, daß diese eine Schule Nachfolge findet, daß
solche Schulen weiter begründet werden. Geschieht das nicht, so bleibt
es bei einer Art Musterbeispiel. Damit wäre der Idee der WaldorfschuBewegung durchaus nicht Rechnung getragen. Das ist dasjenige, was ich als Vorsitzender des Waldorfschul-Vereins vorbringen wollte.

veel groter zullen worden. Het lerarencollege kan deze zorgen natuurlijk niet aan; dat heeft veel te doen om de spirituele vooruitgang voor elkaar te krijgen. Het is iets wat op een adequate manier de komende tijd openbaar moet worden. We hebben simpelweg de belangstelling voor de financiële ondersteuning van de vrijeschool nodig, want anders zou zelfs dit enige voorbeeld dat met deze ene school wordt gegeven, niet op de manier uitgebouwd kan worden die nodig is. Het is te hopen dat, wanneer het lukt stap voor stap de belangstelling van een zo breed mogelijk publiek te wekken voor de geest van de vrijeschool, voor de resultaten, ook het andere dat nodig is, zal volgen: de verspreiding van de vrijeschool-idee doordat deze ene school navolging vindt, dat er meer van deze scholen gesticht gaan worden. Als dit niet gebeurt, blijft het bij een soort modelvoorbeeld. Dit zou geen recht doen aan de idee van de vrijeschoolbeweging. Dat wilde ik als voorzitter van de vrijeschoolvereniging naar voren brengen.

Blz. 98

Aus der Aussprache bei der Mitgliederversammlung vom 17. Juni 1921

E. Molt: Es scheint eine der schönsten Aufgaben zu sein, Herrn Dr. Steiner den
tiefgefühlten Dank zum Ausdruck zu bringen für seine liebevolle Führung der Schule. Wir wissen, daß wir ihm die gedeihliche Entwicklung der Schule zu verdanken haben.

Dr. Steiner: Meine sehr verehrten Anwesenden! Ich danke Herrn
Molt für seine lieben Worte, und ich danke allen für ihre Zustimmung zu
seinen lieben Worten. Ich glaube diesen Dank auch aussprechen zu
dürfen im Namen des gesamten Lehrerkollegiums unserer Waldorf –
schule. Es wird ja kein Zweifel darüber bestehen können, daß dasjenige,
was einigermaßen gelungen sein kann diesem Lehrerkollegium, was
möglich war für es, für die Entwickelung der Waldorfschule zu leisten, daß das nur hat geleistet werden können aus dem Grunde, weil das
gesamte Lehrerkollegium durchaus tief durchdrungen ist von der Notwendigkeit der Waldorfschul-Idee, weil jeder einzelne dieses Lehrerkollegiums mit Begeisterung an dieser Waldorfschul-Idee hängt, und aus
dieser Begeisterung kommt die Kraft zu dem Wirken für eine im
wesentlichen doch neue Sache. Wir dürfen annehmen, daß trotz mancher
Schwierigkeit uns, die wir für die Waldorf schule und ihren geistigen
Fortgang zu sorgen haben, diese Begeisterung bleibt und infolgedessen
auch die Kraft zum Wirken bleibt. Und in diesem Sinne, weil Sie
vielleicht doch glauben können, daß wir aus reiner Begeisterung für die Waldorfschul-Idee in dieser Schule wirken, werden Sie auch das Versprechen entgegennehmen können, das ich in meinem Namen und in
meiner lieben Freunde Namen vom Kollegium abgeben möchte. Sie
werden das Versprechen entgegennehmen, daß wir auch in der Zukunft
in der Weise wirken werden, wie Sie es sehen, die Sie Ihr tiefstes
Interesse für die Wadlorfschule bezeigt haben, wie es Sie wird befriedigen können.

Uit de discussie op de algemene vergadering op 17 juni 1921

E. Molt: Het lijkt een van de fijnste taken, Dr. Steiner oprecht te bedanken voor zijn liefdevolle leiding van de school. Wij weten dat we de voorspoedige ontwikkeling van de school aan hem te danken hebben.

Dr Steiner: Geachte aanwezigen! Ik bedank de Heer Molt voor zijn vriendelijke woorden en ik bedank ook iedereen voor de instemming met zijn vriendelijke woorden. Ik denk dat ik mijn dank mag uitspreken namens het voltallige lerarencollege van onze vrijeschool. Er kan geen twijfel over bestaan dat wat enigszins succesvol is geweest voor dit lerarencollege, wat mogelijk was om bij te dragen aan de ontwikkeling van de vrijeschool, dit alleen maar gepresteerd kon worden doordat de leerkrachten diep doordrongen zijn van de noodzaak van de vrijeschool-idee, omdat ieder van de leerkrachten met enthousiasme betrokken is bij dit idee, en vanuit dit enthousiasme komt de kracht om te werken voor een zaak die in wezen nog nieuw is. We mogen aannemen dat ondanks sommige moeilijkheden voor ons, die de vrijeschool en de spirituele ontwikkeling moeten verzorgen, dit enthousiasme blijft en dat als gevolg daarvan ook de kracht om te werken blijft. En in die zin, omdat U ook mag geloven dat wij uit puur enthousiasme voor de vrijeschool-idee op deze school werken, mag u ook mijn belofte vertrouwen dat wij in de toekomst op een manier willen werken zoals u die ziet, u, die uw diepste belangstelling voor de vrijeschool hebt laten zien, en die u ook diep tevreden zal kunnen stellen.

Es wird der Wunsch ausgesprochen nach einer Gelegenheit, die Waldorfschule zu besichtigen.

Dr. Steiner: Ich glaube, daß man nicht außerordentlich viel haben
wird von einer Besichtigung in der Waldorfschule selbst, und daß die

De wens wordt uitgesproken om de vrijeschool bij gelegenheid eens te kunnen bezoeken.

Dr. Steiner: Ik geloof dat u aan een bezoek van de vrijeschool zelf niet echt veel zal hebben en dat de

Blz. 99

Lehrerschaft am morgigen Vormittag verhindert wäre zu führen. Es
wäre vielleicht möglich, Ihren Wunsch dahin zu modifizieren, daß Sie
morgen um halb zehn Uhr im hiesigen Stadtgartensaal an der Eröffnungsfeier teilnehmen, wenn es nicht allzu viele sind. Darf ich die verehrten Anwesenden bitten – es ist auch wohl von seiten der Lehrer nichts einzuwenden -, wenn es Ihnen möglich erscheint, diesen Wunsch dahin zu modifizieren, daß Sie morgen an der Eröffnungsfeier teilnehmen. Sollte Ihr Wunsch sein, gegen Abend nach sechs Uhr einen Spaziergang machen zu wollen, so werden sich die Mitglieder des Kollegiums freuen, morgen nach Feierabend das Gebäude zu zeigen.

leerkrachten u ’s morgens ook niet kunnen rondleiden. Uw verzoek zou mogelijk misschien aangepast kunnen worden, zodat u morgen om half tien in de plaatselijke stadstuinzaal bij het openingsfeest kan zijn, als u met niet al te veel bent. Mag ik u geachte aanwezigen vragen – ik denk ook wel dat de leerkrachten geen bezwaar maken – als het u uitkomt deze wens aan te passen zodat u morgen bij het openingsfeest erbij bent. Is uw wens om tegen de avond, na zes uur een wandeling te willen maken, dan zullen de leden van het college morgen als ze vrij zijn u graag het gebouw laten zien.

Ein Mitglied: Vielleicht kann man Leute an einem bestimmten Tag die Schule besuchen lassen? Etwa die Eurythmiestunden?

Dr. Steiner: Die Eurythmie gehört zum Unterricht; es würde für die
Eurythmie dasselbe in Betracht kommen, was für den übrigen Unterricht in Betracht kommt. Da möchte ich bemerken, daß es sich höchstens
darum handeln kann, daß vielleicht der Beschluß gefaßt würde, daß die
von den Kindern und Lehrern leere Schule besucht würde. Von einer Besichtigung der Schule während des Unterrichts könnte nicht die Rede
sein. Denn solch eine Besichtigung sollte nur stattfinden nach vorheriger
genauer Erwägung, nach vorherigem Verhandeln mit denen, die durch
die Besichtigung der Schule etwas lernen wollen. Es kann sich etwa
handeln um die, die aus dem Grunde etwas sehen wollen von der Schule,
weil sie irgendwo eine solche Schule begründen wollen, weil sie selbst
irgend etwas in sachgemäßer Weise für die Verbreitung der Waldorf

Een verenigingslid: Misschien kan men op een bepaalde dag de school laten bezoeken? In de euritmie-uren, misschien?

Dr. Steiner: De euritmie hoort bij het onderwijs; voor de euritmie geldt hetzelfde als voor het andere onderwijs. Ik zou willen zeggen dat het hooguit hierom gaan kan, dat we besluiten dat de school kan worden bezocht als de kinderen en leerkrachten weg zijn. Een bezoek tijdens de lessen is niet mogelijk. Zo’n bezichtiging kan alleen plaatsvinden als we van te voren precies afwegen, samen met degene die door een bezoek aan de school iets wil leren. Het kan bijv. om die mensen gaan die iets willen zien omdat zij ergens zo’n school willen oprichten, omdat ze zelf daadwerkelijk iets willen doen voor de uitbreiding van de vrijeschool-idee.

schul-Idee tun wollen. Es kann sich im Grunde nur um derartige seltene
Fälle handeln, wenn es sich um die Besichtigung des Betriebes der Schule
handelt. Wir sind natürlich nach dieser Richtung hin schon reichlich
aufgefordert worden, aber irgendwie weitergehend könnte das nicht
geschehen. Das kann aus rein pädagogisch-didaktischen Gründen nicht
sein. Auch das berechtigte Besuchen der Schule während des Unterrichts
bedeutet doch immer eine Störung, eine vor der Pädagogik nicht zu
rechtfertigende Störung des Unterrichtes. Wer auch immer das Schulzimmer betritt, stört den Unterricht. Es kann begründet sein, daß zu
einem höheren Ziele der Unterricht gestört wird. Dann muß man solche

Principieel kan het alleen om die enkele gevallen gaan waarbij de school bezichtigd wordt als die bezig is. Wat dit betreft, zijn we natuurlijk al vaak gevraagd, maar verder gaan dan dit, kan niet. Het gaat niet om puur pedagogisch-didactische redenen. Ook als het bezoek tijdens de les dan terecht is, betekent dat toch altijd een verstoring, een voor de pedagogie niet te rechtvaardigen storing van het onderwijs. Wie de klas binnengaat, stoort het onderwijs al. Maar voor een hoger doel kan de verstoring dan wel verantwoord worden. Dan moeten die

Blz. 100

Gründe gelten lassen. Man sollte doch ein Herz dafür haben, daß der
Unterricht etwas ist, was der Sammlung bedarf, was daher unter keinen Umständen, wenn es nicht dringend notwendig ist, der Besichtigung des Besuches ausgesetzt werden sollte.
Ich glaube, daß es auch die Ansicht der übrigen Mitglieder des
Kollegiums ist, daß wir daher höchstens könnten – das wäre eine Belastung, die jetzt auch kaum zuzumuten ist -, daß wir höchstens
könnten die Schulräume sehen lassen. Nun kann ich Ihnen die Versicherung geben, daß die dann etwas Sehenswertes darstellen werden, wenn wir recht viel finanzielle Mittel bekommen werden. Aber wahrscheinlich mit Bezug auf dasjenige, was von Dotierungen herrührt, was die Ausstattung betrifft, die auf Dotierungen begründet ist, werden die Leute viel eher auf die Rechnung kommen, wenn sie andere Schulen anschauen. Wir könnten uns höchstens der Gefahr aussetzen, daß sie uns sagen werden, wir haben nichts gesehen, und Lehrmittel, die durchaus nicht etwa reichlich sind. Gebt uns unser Geld zurück!

redenen voor gaan. Men zou het toch moeten kunnen meevoelen dat het onderwijs iets is wat concentratie nodig heeft, wat daarom onder geen omstandigheid, wanneer het niet dringend nodig is, geconfronteerd moet worden met de bezichtiging van bezoekers. 
Ik geloof dat dit ook de mening van de overige leerkrachten is; het zou een belasting zijn die nu ook nauwelijks toe te juichen zou zijn – we kunnen hooguit de klaslokalen laten zien. Ik kan u wel de verzekering geven dat die eruit zouden zien, het bekijken waard, als we behoorlijk veel financiële armslag zouden krijgen. Maar waarschijnlijk, met het oog op wat uit schenkingen komt, wat de inrichting betreft die er door schenkingen gekomen is, zullen de mensen eerder meer waar voor hun geld krijgen als ze andere scholen bekijken. Hooguit kunnen we ons blootstellen aan het gevaar dat ze tegen ons zullen zeggen dat ze niets hebben gezien, wat leermiddelen en ook niet rijkelijk. Geef ons geld maar terug!

Bezüglich der Eurythmie ist festzuhalten, daß wir das Tunlichste
gemacht haben, um zu zeigen, wie es mit der Eurythmie steht. Wir
haben Veranstaltungen gemacht, in denen man sehen kann, wie die
Waldorf Schulkinder eurythmisch sich betätigen. Solche Veranstaltungen werden hoffentlich auch weiter gemacht werden. Das kann die Gelegenheit sein, bei der man sich überzeugen muß, was in der Eurythmie durch die Waldorfschulkinder geleistet werden kann. Es erscheint mir aus pädagogischen Gründen tatsächlich untunlich, daß in bezug auf die Eurythmie irgendeine Ausnahme gemacht würde für dasjenige, was dem Unterricht gegenüber überhaupt gilt. Es ist bisher in der weitgehendsten Weise jedem berechtigten Wunsch entgegengekommen worden, sich zu informieren über das, was in der Waldorfschule vorgeht. Es ist in der weitgehendsten Weise auch ein nicht immer wünschenswerter Gebrauch gemacht worden von der Möglichkeit, die Waldorfschule zu besichtigen.

Wat de euritmie betreft moeten we vasthouden aan het feit dat we er alles aan gedaan hebben om te laten zien hoe het er met de euritmie voorstaat. We hebben uitvoeringen gegeven waarin je kan zien hoe de kinderen van de vrijeschool bezig zijn met euritmie. Hopelijk kunnen zulke uitvoeringen gegeven blijven worden. Dat kan een gelegenheid zijn om ervan overtuigd te raken wat de kinderen in de euritmie kunnen presteren. Om pedagogische redenen lijkt het mij ondoenlijk om voor de euritmie een of andere uitzondering te maken voor wat voor heel het onderwijs geldt. Tot nog toe is op de meest uitgebreide manier ingegaan op iedere te billijken wens zich te informeren over wat er in de vrijeschool gebeurt. Op de meest omvangrijke manier is er gebruik gemaakt van de mogelijkheid de vrijeschool te bezichtigen, al kwam dat niet altijd uit. 

Es kann im Grunde genommen in bezug auf diese Sache etwas
Gesundes nicht herauskommen, wenn bezüglich der Handhabung des
Verkehrs mit der Außenwelt und der Besichtigung irgendwie eine andere Weisung möglich ist als diejenige, die durch die Leitung der Waldorf

In principe kan er wat dit betreft niet iets gezonds uit voortkomen als het gaat om de communicatie en de bezichtiging in stand te houden anders dan wat door de leiding van de vrijeschool

Blz. 100

schule und das Lehrerkollegium möglich ist. Mir scheint es unmöglich
zu sein, daß die Leitung der Schule irgendwelche Weisung erhalten
würde von einem Verein. Hier handelt es sich darum, daß auch bezüglich dieser Sache nur das sachgemäße Urteil des Lehrerkollegiums in Betracht käme, so daß es mir gar nicht nötig schien, im Schoß des Waldorfschul-Vereins irgendwie darüber abzustimmen, ob man es gestatten soll oder nicht. Es müßte das durchaus vom Lehrerkollegium abhängen, wie man diese Sache handhabt. Es ist wohl auch kein Antrag gewesen.

. . . Das geht nicht, daß das, was ich im ersten Teil gesagt habe, daß der Geist der Waldorfschule vor Besucher hingetragen wird. Das muß
entwickelt werden im Unterricht. Das läßt sich auf keine Weise machen, als auf den Wegen, auf denen es bisher gesucht worden ist. Das, was der Geist der Waldorfschule ist, wird nicht anders vor die Öffentlichkeit gebracht werden können, als wenn diejenigen, welche Kinder haben, die Erziehungsideale kennenlernen, wenn die Elternschaft und auch andere, die damit zusammenhängen, in der Öffentlichkeit zeugen. Auf eine andere Weise gibt es keine Möglichkeit, daß der Geist der Waldorfschule beachtet wird

en het college voor mogelijk wordt aangegeven. Het lijkt mij onmogelijk dat de leiding van de school wat voor soort instructie dan ook, van een vereniging zou kunnen krijgen. Het gaat erom dat ook wat dit betreft alleen het adequate oordeel van de lerarengroep geldt, zodat het voor mij helemaal niet nodig leek daar intern over te stemmen of het goed gevonden wordt of niet. Het zou van de leraren moeten afhangen hoe men dat hanteert. Er is ook geen voorstel gedaan. 

….Wat ik in het eerste deel heb gezegd, dat de geest van de vrijeschool aan bezoekers getoond kan worden, dat gaat niet. Die wordt in het onderwijs ontwikkeld. Dat kan op geen andere manier dan langs de weg waarop die tot nog toe wordt gezocht. Wat de geest van de vrijeschool is, kan niet anders in de openbaarheid worden gebracht, dan wanneer de mensen die kinderen hebben, de opvoedingsidealen leren kennen; als de ouders en ook anderen in relatie daarmee dat in het openbare leven laten zien. Op een andere manier is er geen mogelijkheid om de geest van de vrijeschool te zien.

Ich kann die Versicherung geben, da ich weiß, daß der Vorschlag aus
gutem Willen hervorgeht: in den bisherigen zwei Jahren sind wir nach jeder Richtung entgegengekommen. Wir müssen scharf darüber wachen, daß nicht neugierige Leute kommen. Wir werden auch in der Zukunft niemanden, der eine Berechtigung hat, die Schule kennenzulernen, abweisen. Und da wir dann am Ende der Versammlung angekommen sind, gestatten Sie mir noch, daß ich im Namen des Vorstandes den herzlichen Dank dafür ausspreche, daß Sie diese erste Versammlung besuchen wollten. Ich hoffe, daß Sie an den Erfahrungen, die Sie werden machen können, das erleben werden, was Sie befriedigt, angesichts des Interesses, das Sie heute an den Tag gelegt haben durch Ihr Erscheinen. In diesem Sinne danke ich Ihnen im Namen des Vorstandes des Waldorfschul-Vereins für Ihr Erscheinen und erlaube mir, die erste ordentliche
Mitgliederversammlung zu schließen.

Ik kan verzekeren dat ik weet dat het voorstel met goede bedoelingen naar voren gebracht wordt: in de afgelopen twee jaar zijn we naar alle kanten welwillend geweest. We moeten scherp in de gaten hebben dat er geen nieuwsgierige aagjes komen. Ook in de toekomst zullen we niemand die de school op goede gronden wil leren kennen, weigeren. 

Nu we aan het eind van de vergadering gekomen zijn, wil mij dan nog toestaan dat ik uit naam van het bestuur u hartelijk wil bedanken dat u deze eerste vergadering wilde bijwonen. Ik hoop dat u door de ervaringen die u zal kunnen opdoen, datgene zal beleven wat u tevreden stelt, gezien de belangstelling die u vandaag aan de dag gelegd hebt, door hier te komen
In dit opzicht dank ik u namens het bestuur van de vereniging Vrijeschool voor uw aanwezigheid en sluit nu de eerste algemene ledenvergadering. 

.

Over GA 298inhoudsopgave  

Rudolf Steiner over pedagogie(k)

Rudolf Steiner op deze blog

Vrijeschool in beeldalle beelden

.

2869

.

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Advertentie

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.