.
Op vrijescholen wordt veel gezongen.
Als je deze website bekijkt ‘vrijeschoolliederen‘ zie je een enorm aantal liedjes, ook in andere talen.
Als leerkracht lukt de uitspraak van Engels, Duits, Frans meestal nog wel, maar andere talen leveren vaak problemen op.
Ik vond nog een aantal artikelen met aanwijzingen voor uitspraak in een bulletin van een instelling voor koorzang.
Susanna Veerman, exacte bron en datum onbekend
.
RUSSISCH
Susanna Veerman werd geboren in Amsterdam in 1975. Haar moeder is Russisch en haar vader Nederlands. Zij leerde de Russische taal van haar moeder, die haar ook muzieklessen gaf. Van jongs af aan werd zij tweetalig opgevoed, waarna zij in 1989 naar de toenmalige Sovjet-Unie vertrok om haar muziekstudie, in het vak koordirectie, aan de Middelbare Muziekschool Gnesynich in Moskou te volgen gedurende vier jaar. Zij zette haar studie voort aan het Moskouse Conservatorium. Eenmaal teruggekeerd in Nederland behaalde zij in 1998 haar Praktijkdiploma koordirectie aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam en in februari 2001 verwacht zij af te studeren als Uitvoerend Musicus koordirectie. Daarnaast studeert zij thans in het hoofdvak orgel (derde jaar] bij W. Diepenhorst en kerkmuziek (vierde jaar] eveneens aan het Sweelinck Conservatorium. Vanaf 1997 is zij werkzaam als organiste en begeleidde zij vele Russische koren, zowel in Nederland als in Rusland. Sinds 1997 is Susanna Veerman als vaste begeleidster verbonden aan het Zaans Cantatekoor o.l.v. Jan Pasveer.
De Russische taal maakt deel uit van de Indo-Germaanse taalstam. Deze stam kent vele splitsingen, waardoor bijvoorbeeld het Nederlands tot de Germaanse tak behoort en het Russisch tot de Slavische tak. Russisch, Oekraïens en Wit-Russisch behoren tot de Oost-Slavische groep, terwijl Bulgaars tot de Zuid-Slavische groep en Pools tot de West-Slavische groep behoort.
Voor het ontstaan van het Russische alfabet heeft het Grieks een grote rol gespeeld. De grondleggers van het Russische alfabet (het Cyrillische schrift) waren twee broers, Konstantin (Cyrillus) en Methodius. Dit schrift breidde zich uit onder de Grieks-Orthodoxe Slavische volkeren vanaf 870. Het huidige Russisch maakt gebruik van het Cyrillische schrift.
In de achttiende eeuw, vanaf 1708, verdeelde Peter de Grote het Russisch in twee richtingen: het alfabet dat door de Staat erkend werd, en het kerk-Slavische (Oud-Russische) alfabet, waarvan het gebruik beperkt bleef tot de Orthodoxe kerk. Met de decreten van 23 december 1917 en 10 oktober 1918 werden de laatste veranderingen in de taal vastgelegd. De schrijfwijze van de burgertaal ontwikkelde zich veel sneller en veranderde steeds; het kerk-Slavisch daarentegen, bleef onveranderd tot op heden, waardoor er een steeds grotere kloof ontstaat tussen deze twee richtingen. In onze eeuw kan het Russisch worden beschouwd als een wereldtaal. Tot 1991 was het de voertaal van alle republieken van de voormalige Sovjet-Unie en nu nog steeds van de huidige Russische Federatie. Ook in de andere voormalige Oostbloklanden beheerst men deze taal in meer of mindere mate.
Het huidige Russische alfabet bevat 33 letters, waarvan 20 letters medeklinkers en 10 letters klinkers zijn.
Transliteratie van enkele verbindingen
Het is altijd veel gemakkelijker om de regels van een uitspraak op papier te zetten, uit de praktijk blijkt echter dat je soms jaren nodig hebt om de correcte uitspraak toe te kunnen passen. Ik denk dat het voor koorzangers en dirigenten belangrijk is om niet alleen de context van de tekst te kunnen begrijpen, maar liefst ook per woord de betekenis in het Nederlands eronder te zetten. Dan zing je tenminste groepjes woorden die een zin vormen, en niet alleen moeilijk uitspreekbare klanken.
Als we naar het Russisch koorrepertoire kijken dat in Nederland de laatste jaren door vele koren wordt gezongen, dan kunnen we ons eigenlijk beperken tot de vaste religieuze, Bijbelse teksten die al eeuwen vastliggen, waardoor de vertaling ook gemakkelijker wordt.
Ik ga hieronder in op één belangrijke en zeer vaak voorkomende tekst, het Onze Vader (Otsje nasj).
Ik loop per regel enkele moeilijke woorden langs, die om een speciale uitleg vragen.
Regel 1:
In het woord Nebesjech moet de letter j eigenlijk niet uitgesproken worden, dus geen twee letters. De j staat dus alleen voor de transcriptie, maar bij de uitspraak wordt de letter meestal weggelaten.
In het woord swiatitsa: de “ia” moet als één klank worden uitgesproken, als een open a.
Regel 2:
Het woord boedjet: Ook hier geldt dat ‘je’ als één letter gezien moet worden, dus de j niet uitspreken. Hetzelfde geldt voor het woord wolja. Het woord twoja daarentegen wordt wel letterlijk gelezen.
Regel 3:
Het woord prie-iedet heb ik speciaal zo opgeschreven. Lees het letterlijk in het Nederlands en dan hebt u de goede uitspraak.
Regel 4:
De letter ch in het woord Chlep moet u als een Nederlandse ch lezen.
De uitspraak van het woord nasoesjtsjny is een nachtmerrie. U kunt zich het beste concentreren op het begin van nasosesj…. ny. De puntjes staan voor de sis-klank.
In het woord dazjt moet u de zj als één klank zien, waarvan de z zeer breed en vet gesproken wordt.
In het woord dnesj moet alleen aan het eind de s uitgesproken worden. De letter j staat alleen voor de verzachting van de s.
In alle woorden van regel 4 waar een zj voorkomt, moet een brede z uitgesproken worden.
Regel 5:
In het woord ostawliajem moet de ia als één ja uitgesproken worden.
Regel 6:
In het woord wwedie moet de dubbel w letterlijk uitgesproken worden, de ie aan het eind als in het Nederlands.
In het woord ieskoesjenieje moet de sj als een sisklank uitgesproken worden,
en -nieje letterlijk in het Nederlands nie-je lezen.
Regel 7:
Het woord loekawago: de g moet worden uitgesproken als garçon in het Frans, en geen Nederlandse g.
Tot slot wil ik een overzicht geven van tempo -en karakteraanduidingen die vaak in Russische uitgaven van koormuziek voorkomen en die van belang zijn om te weten. De Russische benamingen staan in alfabetische volgorde.
Zoals in alle talen zijn ook in de uitspraak van het Russisch niet alleen de klanken belangrijk, maar ook de intonatie en de accenten in een zin, die verschillend zijn ten opzichte van het Nederlands. Daarom is het aan te raden, wanneer u tekstbandjes laat inspreken, om dat ten eerste door een Rus (uit Moskou, Sint-Petersburg en omstreken) te laten doen. Mensen uit andere voormalige Sovjetrepublieken spreken vaak in een dialect of met een accent. Ten tweede moet de tekst als één geheel (wel langzaam) voorgelezen worden, zodat men duidelijk hoort waar de spanning en ontspanning in de zin liggen.
Door de vele sisklanken in het Russisch lijkt het soms voor Nederlanders onoverzichtelijk wat het verschil is tussen al die klanken. Mijn advies is altijd: luister naar een goede Russische cd- of plaatopname van solozangers, en niet naar een kooruitvoering, omdat zelfs Russische koren hun eigen taal zeer bol en achter in de keel spreken, waardoor er een onduidelijke articulatie ontstaat, met een minimaal verschil tussen de sis-klanken.
Afgezien van alle moeilijkheden die het Russisch kent, heb ik altijd grote bewondering gehad voor iedereen die deze taal kent of leert.
.
Muziek: alle artikelen
Menskunde en pedagogie: alle artikelen
Vrijeschool in beeld: alle beelden
Opspattend grind [7] [10] [24]
2192
VRIJESCHOOL 