VRIJESCHOOL – Jaarfeesten – St.-Maarten (16)

.

Sint-Marte, Martijn, Sintre-Martre, Sinte- Marteus, Sintermerte, Sint-Maarten, Sint- Martinus

Tja, dat zijn heel wat namen voor één persoon. Sint-Martinus.
Wie is Sint-Martinus? We weten dat hij tussen 316 – 400 leefde. Hij was bisschop van Tours in het rijk der Franken. Zijn vader was officier hij het Romeinse leger.
Het was in de zeer strenge winter van het jaar 332 dat Martinus een
be­langrijke daad verrichtte. Het was aan de stadspoort van Amiens dat Martinus als jong krijgsman, een halfnaakte door de kou bevangen bedelaar trof. Martinus trok zijn zwaard en sneed zijn mantel doormidden, en gaf een helft aan de verkleumde bedelaar. Hij bedekte zichzelf zo goed mogelijk met de andere helft.
Diezelfde nacht zag hij in zijn slaap Christus, bekleed met de ene mantel­helft, die hij aan de bedelaar had gegeven.
Christus sprak: “Zie Martinus, hoewel nog catechumeen (leerling in de catechese) heeft mij met dit kleed bekleed”.

Deze droom veranderde plotsklaps het leven van Martinus. Hij nam ontslag uit het leger om zich volledig aan het christendom te wijden.

Toen de Franken in de 5e eeuw hun bekeringstochten buiten Gallië uitstrekten, verschenen zij ook in ons land, als vreemde veroveraars uit het zuiden.
In Utrecht stichtten zij de eerste Martinuskerk. Later zijn door het hele land kerken aan hem gewijd, tot hier in Friesland, zoals in Dokkum, Sneek en de grote Martinuskerk in Bolsward.

Zowel de grote verering, als ook de oude volksrijmen en gebruiken op Sint-Maarten zijn erg uitgebreid. Het meest karakteristieke van de oude maartensgebruiken zijn het uithollen van koolrapen, suikerbiet of wortel. Hierin wordt een brandend kaarsje geplaatst, en daarmee wordt onder het zingen van liederen een ommegang gehouden.

Bezien we de spirituele kant van dit feest, dan zien we dat nieuwjaarsdag, 1 januari, alleen maar het begin van een nieuwe telling is. Bij de Romeinen ving het jaar op 1 maart aan, bij de Germanen het begin van de jachttijd half november. De katholieke kerk begint het jaar met advent. De kalender en de klok geven niet de werkelijke tijd aan.

Het werkelijke feestjaar dat we innerlijk willen beleven, begint met de
voor­bereiding van het kerstfeest.

De natuur sterft af, de oogst is binnen, de winter nadert voelbaar en zicht­baar. Met de strijd tussen onszelf en onze mislukkingen en tussen Michaël en de draak is het oude feestjaar afgesloten. De strijd wordt beëindigd met een overwinning, behaald door onszelf. De oogst van het leven en de verinnerlijking van onze ziel, waarin Christus steeds opnieuw geboren moet worden. Sint-Maarten hakt zijn krijgsmantel in tweeën, het snijdende zwaard is het flitsende moment. De mantel des tijds wordt gesplitst in verleden en toekomst. Het verleden blijft voor onszelf, dat is alles wat we in onze ziel hebben geschreven.

De toekomst is alles wat we in het nieuwe jaar te verwachten hebben. Sint-Maarten is dus het symbool voor ons betere ik, ons eigen zelf. Het zwaard is het heden, dat in onze eigen hand is gelegd, waarin we zelf kunnen handelen en werken.

Sint-Maarten is dus een voorbereiding op het midwinterfeest. Het feest van de geboorte van Christus.

Van oudsher hoort bij iedere voorbereiding voor de zondag of feestdag een ommegang. Zo ook de nieuwjaarsommegang, het lopen met de sintmaartenlicht­jes. De kinderen gaan langs de deuren met hun lampionnen of hun uitgeholde koolraap of wortel. Ze zingen daarbij de sintmaartenversjes. De volwassenen doen niet mee. Als u het weer wilt leren, probeer dan dit lied met de kinderen mee te zingen:

Sint Martinusbisschop,
roem van alle landen enz.

(nadere gegevens onbekend)

.

Sint-Maarten: alle artikelen      nr.5: meer over lantaarn maken

Jaarfeesten: alle artikelen

VRIJESCHOOL in beeld: Sint- Maarten              voorbeelden van lichtjes 

.

319-299

.