.
In het Driekoningenspel uit Oberufer doet de hoofdman van Herodes na de kindermoord een wonderlijke uitspraak.
Zoals kleuters weleens een groot getal verhaspelen bij het uitspreken, geen notie nog van de plaats van eenheden, tientallen enz., lijkt ook de hoofdman zijn getal uit te spreken.
Maar is dat zo. Is die verhaspeling er ingeslopen, bewust erin gezet, door wie dan en waarom? Kortom, best wat vragen.
In wat er van het origineel nog is, staat:
Enger kenigli majestät nembt mi wol in acht,
Amal hunderttausendvierundvierzig und acht.
In 1954 wijdde Ernst Bindel, leraar wiskunde aan de Stuttgarter vrijeschool er een artikel aan.
Een deel van die inhoud verwerkt hij ook in zijn latere boek ‘Die geistigen Grundlage der Zahlen’.(1958/2003)
Ernst Bindel, Erziehungskunst jrg. 18, 1954 nr. 4
.
Antieke getallenwijsheid tegen een christelijke achtergrond
.
In het Driekoningenspel van Oberufer, als de hoofman terugkeert van de kindermoord in Bethlehem rapporteert hij de executie aan Herodes met de woorden:
Conincklyc majesteyt, nu gheeft wel agt;
een maol hondert dusend vier en veertigh en acht
heb ic mit eyger hand omt lyf gebrogt,
wel nu, heer coninck hebt goeden moet,
wy deden vergieten het kinde syn bloet.
Niemand zal denken dat hij hiermee het exacte aantal kinderen dat hij had gedood wilde aangeven. Want bij de grootte van 100.000 is een paar kinderen meer of minder niet belangrijk; en dan had hij nog die 52 kunnen noemen. Deze kunnen de indruk van de grootte van de begane misdaad eerder afzwakken dat door het getal 100.000 op zich er veel indrukwekkender uitspringt.
De expliciete toevoeging “vierenveertig en acht” moet daarom een speciale reden hebben. Wil de man, verward door de bloeddorstigheid met dit bericht bij zijn opdrachtgever in een goed blaadje komen? Dat zou het geval zijn, wanneer het bij de spelen uit Oberufer alleen maar om een pretentieloze boerse vertolking van Bijbelse verhalen zou gaan. Maar ze zijn veel meer dan dat. Er zit nog een glans van oude wijsheid, oude mysterieuze kennis in, en het lijkt mij dat de getallen die de hoofdman noemt, ook gehuld zijn in zulke wijsheid, ook al licht die slechts vaag in zijn woorden op.
Als je er nader op ingaat, is dit niet één getal dat als geheel moet worden genomen, maar als twee getallen die naast elkaar staan, namelijk
144.000 en 8, waarbij het eerste van de twee in de vervorming voorkomt,
als honderdduizend vierenveertig in plaats van honderdvierenveertigduizend.
We komen beide numerieke formaties tegen in de geschiedenis van het christendom zoals de volgende uitleg laat zien.
In het 7e hoofdstuk van de Openbaring van Johannes staat in de verzen 2 tot en met 4 het volgende:
“En ik zag een andere engel opstijgen van het opgaan van de zon; hij had het zegel van de levende God en riep met machtige stem tot de vier engelen, aan wie gegeven was het land en de zee te verwoesten:
Verwoest niet het land noch de zee noch de bomen, voordat wij de dienstknechten van onze God op hun voorhoofd verzegeld hebben.
En ik hoorde het getal van hen die verzegeld waren: honderdvierenveertig duizend verzegelden uit alle stammen van de zonen van Israël.”
In de volgende verzen 5 tot 8 worden vervolgens de twaalf “geslachten
van de kinderen Israëls”, elk met twaalfduizend verzegelden opgesomd.
Over deze 144.000 wordt dan in het verdere verloop van de Apocalyps gesproken als over degenen die de christusimpuls hebben opgenomen en zo het verschrikkelijke einde van de wereld overleven.
Maar waar gaat het tweede getal, 8, over?
Terwijl de 144.000 verwijst naar de belijders van het christuswezen, verwijst het getal naar dit wezen.
In de geschriften van het Nieuwe Testament is daarvoor geen aanknopingspunt te vinden. Toch is het een leidend idee geweest voor iedereen die een verband tussen de oude wijsheid van getallen met het christuswezen zocht.
Zoals het beeld van het getal vier het vierkant is, zo verschijnt het getal 8 in het beeld van het dubbele vierkant.
Er zijn drie manieren om twee vierkanten tot een geheel te verenigen: door ze naast elkaar te plaatsen om een rechthoek te vormen, door ze tegenover elkaar te plaatsen om een figuur te vormen, dat ons getalteken voor 8 in hoekvorm is, en door ze in elkaar te laten grijpen rond het gemeenschappelijke middelpunt van de twee vierkanten. Elk van de drie figuren voor de acht, had symbolische kracht voor de oude mensheid, omdat aan het cijfer acht zelf goddelijke eer werd toegekend.
Vanuit een scheppende oergrond, waarmee allerlei verbonden werd, zoals oerwateren, oerbegin of “vader der vaders, moeder van moeders”, volgens de oude Egyptische denkwijze, een achtheid van goddelijke wezens, die verdeeld waren in twee vieren, een mannelijke of vaderlijke en een vrouwelijke of moederlijke vier-eenheid; uit de mysterieuze afgrond van het scheppende niets
ontsprongen vier goden en vier godinnen.
Binnen deze door God gegeven en van God vervulde wereld van scheppende wezens, interageren het vaderlijke en het moederlijke, het verwekkende en het ontvankelijke, het mannelijke en het vrouwelijke met elkaar; maar hier nog in de staat van onschuld, van onegoïstische liefdevolle toewijding. Deze goddelijke schepping verscheen in het symbool van de twee in elkaar verstrengelde vierkanten.
Een hele Egyptische tempelstad, die de Grieken Hermopolis Magna noemden, de grote stad van Hermes, werd door de Egyptenaren zelf ‘Schmun’ genoemd, wat niets meer is dan het getal acht.
De naam Thoth werd gebruikt om te verwijzen naar de volheid van wijsheid
die het grote oerwezen schonk aan de schepping van de wereld.
Alles wat menselijke wijsheid en menselijke wetenschap is, verscheen aan de oude Egyptenaren als een geschenk van Thoth.
De tempelstad Schmun werd beschouwd als het aardse beeld van de spirituele stad Schmun.
Het was de plaats waar de constructieve krachten werkzaam zijn en
zegevieren over de destructieve krachten. Wijsheid openbaart zich alleen in opbouw; waar afbraak en vernietiging de overhand hebben, trekt wijsheid zich ook terug.
Ons eigen menselijk lichaam kan dienen als een belangrijke getuige van dit feit
zolang de constructieve krachten nog de overhand hebben, het leven in zich draagt en bewaart, om vervolgens, wanneer de destructieve krachten het overnemen een lijk wordt dat ontbindt en dan geeft hij ook de wijsheid die een leven lang in hem werkzaam was, aan de kosmos terug.
De met wijsheid doortrokken, opbouwende krachten die de fysieke substantie vormgeven, komen niet uit de fysieke substantie zelf, maar uit een hogere wereld, uit een wereld van vormende krachten.
Rudolf Steiner beschreef ze ons in hun viervoudige vorm.
Daar kunnen we aan denken als ons verteld wordt over de hemelse stad Schmun. Als de van wijsheid vervulde kosmos van de vormkrachten ongestoord in ons lichaam werkt, zijn we vervuld van leven en gezondheid.
Als we iets mankeren, nestelen ziekte en dood zich in ons. [mankeren letterlijk in de zin van ‘wat ontbreekt er aan je]
“Wat mankeer je?” vragen we de zieke. Alleen het genezende medicijn,
dat de ontbrekende vormende krachten bezit, is in staat het verstoorde evenwicht in ons te herstellen.
In deze context hoeft het ons niet niet te verbazen dat de oude Egyptenaren de heer van de stad Schmun beschreven als de brenger van de geneeskunst en de beschermheer van de artsen, en het lijkt ons een gedenkwaardig toeval dat deze
heer van de hemelse machten op aarde door de Egyptenaar met dezelfde naam werd aangesproken, waarvan de letters in onze Duitse taal de toestand van afwezigheid van deze vormende krachten aanduiden.
In deze mysteriën die met het getal acht samenhangen, toonde de Griek zich de geleerde, begrijpende leerling van de Egyptenaar.
Het was vooral Pythagoras die de oude Egyptische wijsheid naar het Grieks overbracht.
In de kringen van de Pythagoreeërs had men voor de som van de eerste vier oneven of mannelijke getallen 1, 3 ,5 en 7 en de eerste vier even of vrouwelijke getallen 2, 4, 6 en 8 een diep respect Met verbaasde eerbied namen ze de som van (1 + 3 + 5 + 7) + (2 + 4 + 6 + 8), waarvan de waarde 36 is, in hun gevoel op. Plutarch vertelt ons dat deze som van de eerste acht getallen, 36, de wereld betekende. Met dit getal legde hij de eed af, net zoals velen vandaag de dag nog steeds God (de vader) bij een eed noemen.
De relatie tussen het getal acht en de aard van Jezus Christus is nu enigszins duidelijk geworden. We kunnen hier verder komen als we de mysterieuze naam van Jezus zelf nemen. Hij behoort tot die groep eigennamen die vanuit de geestelijke wereld naar de aardse wereld zijn gebracht door spirituele wezens
en die, door hun hele klankfiguur, ook de aard en waardigheid van de betreffende persoonlijkheid omvatten.
De aartsengel Gabriël kondigde die aan de Maagd Maria aan met de woorden:
“Zie, u zult zwanger worden in uw schoot en een zoon baren, en u zult hem de naam Jezus geven.’ (Lucas 1:31).
Zoals er niets willekeurigs was aan zo’n naam, zo was het ook met het getal dat erbij hoorde.
Zo’n verband tussen naam en getal is voor ons verloren gegaan omdat we tegenwoordig onze eigen tekens hebben voor de getallen, de cijfers, terwijl de oude Hebreeën en zelfs de Grieken de getallen nog schreven met de letters van hun alfabet, zodat een naam ook als een getal kon worden gelezen. De numerieke betekenis van elke individuele letter lag vast en is vandaag de dag nog steeds te lezen in elke Hebreeuwse of Griekse grammatica.
Wat was het getal van de naam Jezus geschreven in Griekse letters?*
Jota eta sigma omikron ypsilon sigma
10 8 200 70 400 200
Als je de numerieke waarden van de letters optelt, krijg je het getal 888.
Een opwindend resultaat, als je hier niet uitgaat van een grandioos toeval, maar er met de Grieken van overtuigd bent dat de getallen en de letters hun oorsprong vinden in een gemeenschappelijke geestelijke sfeer van de werkelijkheid, zodat de naam en het getal van een wezen raken aan zijn geheim van bestaan!
In feite wijst de naam Jezus naar dezelfde sfeer van werkelijkheid die ook wordt gemanifesteerd in het getal acht, zoals het werd gezien en gevoeld door de
door de antieke wereld, naar de helende wereld van de vormkrachten.
Dat dit zo is, wordt bevestigd door woorden van Rudolf Steiner in de 11e van zijn voordrachten over “Het Evangelie van Mattheüs”: GA 123/188; vertaald/201
‘in een bepaald dialect in Voor-Azië, waarin vooral degenen zich uitdrukten bij wie het christendom is opgekomen, wordt wat wij een ‘geestelijke genezer’ zouden noemen, weergegeven met het woord Jezus. ‘Jezus’ betekent
eigenlijk ‘geestelijke arts’.“ Dat is een tamelijk juiste vertaling, vooral als men op de gevoelswaarde let. En hiermee wordt tegelijkertijd een licht geworpen op alles wat de mensen bij zo’n naam beleefden, in een tijd dat mensen bij namen nog iets voelden.’
Het getal 888 heeft er veel mee te maken. Toen Christian Morgenstern eens nadacht over het mysterie van de menselijke natuur en de mensheid op aarde, kwam dit getal voor zijn innerlijke oog als een soort spiritueel visioen.
Het was in 1907 toen hij de opmerkelijke zin schreef:
“De mensheid kan alleen maar op een planeet bestaan, als deze in een soort nabloei is. Alleen als die sterft kan de mens erop gedijen. Als een planeet ongeveer 1000 jaar een bepaalde manier van bestaan zou hebben, dan zou de geschiedenis van haar mensheid (inclusief alle perioden, inclusief de ijstijd) ongeveer de geschiedenis van zijn 888e jaar zijn.”
Bindel maakt nu een uitstapje om bij het getal 666 te komen. Om dat te doorgronden moet je wat rekenkundig inzicht hebben. Je kan de tekst ook overslaan en naar de conclusie gaan op het eind. Ik heb de tekst tussen [ ] gezet.
[ Het getal 888 heeft onder andere ook zijn essentie in het feit dat het
kan worden opgesplitst in het product van de twee getallen 8 en 111; het bevat dus het getal acht evenals het getal 111. Dit is op zijn beurt een drievoudige eenheid, een ware drie-eenheid. Die ligt wat dat betreft, net zo mysterieus verborgen als de acht in de naam van Jezus.
Maar het is nog niet het ultieme, een oergrond waaruit 888 voortkomt,
omdat het geen priemgetal is. Een verdere reductie van 111 tot priemgetallen onthult ons een nieuw geheim. 111 is deelbaar door 3 en kan worden geschreven als het product van 3 maal 37.
In 111 zit dus enerzijds de 3 zelf en anderzijds is het gebaseerd op het priemgetal 37. Het getal 37 is een bijzonder interessant priemgetal.
In de wiskunde wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten priemgetallen,
de regelmatige priemgetallen en priemgetallen van een speciale soort, die ook wel niet-regelmatig worden genoemd.
Het getal 37 is het eerste niet-reguliere priemgetal. Alle priemgetallen vóór 37 zijn nog steeds regelmatig. We waren met het getal 36, de som van de eerste acht getallen, in de onmiddellijke nabijheid van 37.
In het algemeen heeft elk getal een speciale spirituele relatie met het getal dat er direct aan voorafgaat. Het is de samenvattende eenheid van de veelheid van het getal dat eraan voorafgaat, en zo kan 37 dus als het ware beschouwd worden als de regent van dat getal dat de Grieken een wereld noemden.
36 ontstond uit de som van de eerste acht getallen. Als men dit proces van het ontstaan van het getal 36 uit het getal 8 op het getal 36 toepast, d.w.z. als je de som maakt van de eerste 36 getallen, op welk getal komen we dan uit?
Het getal 666! We kennen het uit de Apocalyps als het getal van het beest met twee hoorns, dat de verwezenlijking van de Christusimpuls tegenwerkt
aan het einde van de ontwikkeling van de aarde, in het laatste uur.
Als je je fantasie de vrije loop laat, zou je, gezien het ontstaan van het getal 666 uit het getal 36 zeggen:
Een spiritueel wezen dat zich heeft geplaatst tegenover een ander spiritueel wezen, ziet hoe de laatste het getal 36 laat voortkomen uit zijn eigen getal acht. Het probeert nu zijn tegenstander te overtreffen door dit getal 36 naar zichzelf toe te trekken om er net zo mee om te gaan.
Zo komt komt hij uit op het getal 666, dat ook het getal van de antichrist wordt.
In het 13e hoofdstuk van de Apocalyps wordt een oproep gedaan aan hen “die begrip hebben” om de naam uit dit getal te doorgronden.
Je zou nog op veel meer wonderlijke dingen over deze relaties kunnen ingaan, waar we hier alleen maar naar hebben verwezen, bv. op een uitspraak van Clemens Alexandrinus, een kerkvader uit het einde van de tweede
eeuw na Christus: die nu niet meer zo onbegrijpelijk is:
“Wie Christus opnieuw tot leven wekt,
wordt in het achtste levenslicht gesteld:-.
Je zou kunnen wijzen op soortgelijke uitspraken en gedachten van middeleeuwse en moderne mystici zoals Sint-Maarten. Ja, je zou zelfs kunnen verwijzen naar het tweede deel van Goethes Faust, waar in de klassieke Walpurgisnacht wordt gesproken over de mysterieuze kabiren van wie een aantal vragen aan de Sirenen over de Nereïden en de Tritonen stellen:
Nereiden und Tritonen:
Drei haben wir mitgenommen,
der vierte wollte nicht kommen,
er sagte, er sei der rechte,
der für sie alle dächte.
Sirenen:
Ein Gott den andern Gott
macht wohl zu Spott
Nereiden und Tritonen:
Sind eigentlich ihrer sieben.
Sirenen:
Wo sind die drei geblieben?
Nereiden und Tritonen:
Wir wüßten’s nicht zu sagen,
sind im Olymp zu erfragen;
dort wes’t auch wohl der achte,
an den noch niemand dachte!
Nereïden en Tritonen:
Drie hebben we meegenomen,
De vierde wou niet komen;
Die zei dat hij de echte was,
Die denken moest voor ’t heele ras.
Sirenen:
De eene god maakt tot
Een spot den andren god.
( )
Nereïden en Tritonen:
Er zijn er eigenlijk zeven.
Sirenen:
Waar zijn de drie andren gebleven?
Nereïden en Tritonen:
Ge zoudt het kunnen wagen
’t Op den Olymp te vragen;
Licht woont daar nummer acht,
Aan wien nog niemand dacht. ]
Vertaling/162
Net zoals het getal 888 ooit in een belangrijke samenhang in de geest van Christian Morgenstern verscheen, verschijnt hier een subtiele hint van een achtheid als een tweevoudige vierheid van spiritueel wezens.
Wat gezegd is, zal volstaan om de zekerheid te geven dat met de woorden van de
hoofdman in het Oberuferer Driekoningenspel dat hij er 144.000 en 8 heeft gedood, meer is dan het fantaseren van een man die in de war is door bloeddorst. Ze zijn eerder bedoeld om uit te drukken dat de troepen van Herodes de christelijke impuls probeerden te vernietigen.
*daarvan bestaan verschillende schrijfwijzen
.
Driekoningenspel: alle artikelen
Kerstspelen: alle artikelen
Driekoningen: alle artikelen
Vrijeschool in beeld: Driekoningen
.
3362-3162
.
.
.
.
VRIJESCHOOL 